Minister Bussemaker handelt in strijd met de wet, stelt de Hogeschool Leiden in een rechtszaak tegen de minister. Zij zou onderwijsinstellingen niet mogen afrekenen op prestatieafspraken. De uitspraak kan grote gevolgen hebben voor de bekostiging van het hoger onderwijs. Als de hogeschool gelijk krijgt, staan ook de prestatieafspraken met andere onderwijsinstellingen op losse schroeven.
Verschillende onderwijsinstellingen hebben geklaagd over de prestatieafspraken die ze moesten sluiten met het ministerie van OCW, maar alleen de Hogeschool Leiden is naar de rechter gestapt. De uitspraak komt waarschijnlijk nog deze maand. Alle onderwijsinstellingen hebben met het ministerie afspraken gemaakt over onder meer het aantal contacturen in het eerste studiejaar, het niveau van docenten, honourprogramma’s en studiesucces. Ook moesten de onderwijsinstellingen hun eigen ‘profiel’ versterken. Een commissie beoordeelde hoe ambitieus en haalbaar de plannen van de onderwijsinstellingen waren. Hoe beter de beoordeling, hoe meer geld de onderwijsinstellingen ervoor zouden krijgen. De Hogeschool Leiden kreeg een ‘zuinige’ waardering van de reviewcommissie en krijgt daardoor naar verhouding minder geld. Daardoor wordt het nog eens extra moeilijk om de gemaakte prestatieafspraken te halen. Leiden zag het aantal studenten explosief groeien na de affaire met diplomafraude en slecht onderwijs bij de naburige Hogeschool Inholland. Doordat de bekostiging twee jaar achterloopt op studentenaantallen, zit de hogeschool krap bij kas.
De UT kreeg na het bespreken van haar plannen juist een zeer goede beoordeling, vertelt voorlichter Bertyl Lankhaar. De UT schreef in september 2012 al over die beoordeling. Volgens Lankhaar zijn de afspraken met universiteiten bovendien niet helemaal te vergelijken met die van hogescholen. De prestatieafspraken tussen het ministerie van OCW en de UT vind je hier.
Sigaar uit eigen doos ongrondwettelijk?
Volgens de Staat staan de prestatieafspraken overigens los van de gewone bekostiging van de onderwijsinstellingen. Er is een speciaal potje voor de beloning van ambities en prestaties. De Hogeschool Leiden vindt dat een schijnredenering: de minister heeft het geld eerst uit de gewone bekostiging weggesneden en het daarna als 'beloning' weer toegevoegd.
Bijna twee jaar geleden stelden twee hoogleraren rechtsgeleerdheid dat de prestatieafspraken in het hoger onderwijs tegen artikel 23 van de Grondwet indruisen en dat toenmalig staatssecretaris Zijlstra eigenlijk een ambtsmisdrijf beging. Voorwaarden voor onderwijsbekostiging moeten namelijk in de wet staan en voor alle instellingen hetzelfde zijn. Ook de Raad van State uitte kritiek op de prestatieafspraken. Daarop zijn de afspraken veranderd in een ‘experiment’. Dat biedt enige vrijheid om van de wet af te wijken. Als de prestatieafspraken het gewenste effect hebben, zouden ze alsnog wettelijk verankerd kunnen worden, is de gedachte.
