 |
| (Foto's: Gijs van Ouwerkerk) |
Een ramanmicroscoop lijkt op de bekende lichtmicroscoop: in de zin dat er licht op een preparaat wordt geschenen en dat men het teruggekaatste licht observeert. Het licht in de ramanmicroscoop is echter afkomstig van een laser. Dit licht is monochromatisch, wat betekent dat het slechts één kleur (golflengte) heeft. De energie van het laserlicht zorgt dat elektronen in de moleculen gaan vibreren tussen energieniveaus. Uit de golflengtes van het licht dat de moleculen vervolgens uitstralen, is op te maken om welke moleculen het gaat. Ieder molecuul heeft namelijk een uniek vibratiespectrum. Een CCD-beeldchip vangt het uitgestraalde licht op. Zo wordt met licht een chemische analyse van cellen gemaakt. Software kan van de scans plots maken, die bijvoorbeeld de aanwezigheid van het enzym NADPH-oxidase in een neutrofiele granulocyt zichtbaar maken. Afwezigheid van dit enzym is een indicator voor de ziekte CGD. Stamcellen en kankercellen staan ook in de belangstelling van de onderzoekers. Promovendi kijken bijvoorbeeld hoe weefsel ontstaat uit stamcellen en hoe circulerende tumorcellen (CTC’s) er nu precies uitzien.
Het instrument zelf neemt een flinke tafel in beslag (foto rechts). Het gedeelte met het preparaat en het oculair is relatief klein (foto links). Talloze lenzen en spiegels leiden het licht van een van de twee lasers naar het preparaat en het teruggestraalde licht naar de detector. Het teruggestrooide licht is erg zwak, waardoor de kalibratie van het systeem erg kritiek is.
Het UT-apparaat is volgens onderzoeker Cees Otto de nauwkeurigste ramanmicroscoop ter wereld. De microscoop is aan de UT ontworpen en gebouwd. Bestaande commerciële versies zijn gemaakt voor een zo breed mogelijk toepassingsgebied en dat gaat ten koste van de gevoeligheid en nauwkeurigheid.
De eerste versie van het zelfbouwapparaat ontstond meer dan 20 jaar geleden onder leiding van hoogleraar Jan Greve. Sindsdien zijn al een stuk of vijf verbeterslagen gemaakt, waarbij zo’n vijftien promovendi betrokken waren. Inmiddels leidt hoogleraar Leon Terstappen het onderzoek, dat zich momenteel vooral richt op chemische analyse van kankercellen.
 |
Serie over hightech
Deze serie over hightechapparatuur is bedoeld om lezers wat meer inzicht te geven in de wondere, voor velen mysterieuze, wereld van het wetenschappelijk onderzoek op de UT. Er verschenen al negen afleveringen, die te raadplegen zijn in het online-archief van UT-Nieuws (www.utnieuws.utwente.nl).
