 |
In november werd in de Qinling Mountains voor de zevende keer in 25 jaar een - oorspronkelijk zeldzame - bruinwitte panda gespot. Dat is veel, gezien het voortplantingsgedrag van reuzenpanda's. `Het gen voor een zwarte vacht is dominant, het `bruine' gen is recessief', legt de Australische hoogleraar Andrew Skidmore uit. `Omdat panda's in steeds kleinere groepen leven, lijkt dit sterk op inteelt. Maar wij zijn geen genetici', houdt hij een slag om de arm. `Wij kijken niet naar DNA, maar naar de leefomgeving.'
In totaal leven er nog zo'n 1600 tot 1800 reuzenpanda's in China. `Panda's zijn verlegen dieren en helemaal afhankelijk van bamboe. Ze zullen geen wegen oversteken of in de buurt van boerderijen komen', aldus Skidmore. `Door de aanleg van wegen raakt hun leefgebied gefragmenteerd. Dan zit er niets anders op dan je met je zus voort te planten.'
Inteelt vormt echter niet per se een bedreiging voor de soort. Skidmore: `Uitsterven is een groot woord. Dit hoeft niet catastrofaal te zijn. Er bestaan andere soorten die bedreigd zijn geweest en waarvan de populatie daarna ook weer is gaan groeien. De panda kan er ook weer bovenop komen. Maar er is wel wat aan de hand. De Chinese overheid zal iets moeten doen aan de isolatie van reuzenpanda's om voldoende variatie te houden. Ze kunnen bijvoorbeeld individuele panda's verplaatsen naar andere leefgebieden. Dit gebeurt in Afrika ook met de zwarte neushoorn.'
De ITC-vakgroep Natural Resources brengt al twaalf jaar, als enige onderzoeksgroep in de wereld, met hoogwaardige satelliettechnieken de leefwereld van reuzenpanda's in Qinling in beeld. Dat scheelt veel geld en tijd ten opzichte van veldwerk. Bovendien wordt een veel groter gebied in kaart gebracht.
Het leefgebied van de panda kan op satellietbeelden herkend worden aan de gebieden waar bamboe groeit. Lastig is echter dat de bamboe zich vaak onder een dicht bladerdek van het bos bevindt. Tiejun Wang, die zo'n twaalf jaar als ranger werkte in de Qinling-regio, vond tijdens zijn PhD-onderzoek aan het ITC (van 2005-2009) daarvoor een oplossing. `Het klinkt simpel', geeft hij toe, al was hij de eerste die er opkwam. `In de herfst vallen de bladeren van de bomen, terwijl bamboe altijd groen is. Op satellietbeelden heb je dan nog wel last van de takken, maar met de huidige technieken kunnen we toch de bamboe goed in beeld brengen.'
Een nieuwe promovendus begint binnenkort met nader onderzoek naar de fragmentatie in het Qinling-gebergte. Nieuwe satellietbeelden moeten onder andere uitwijzen of het mogelijk is gebieden opnieuw met elkaar te verbinden, zodat de leefomgeving van de reuzenpanda weer groeit. Daarnaast moet uit veldwerk samen met genetici blijken hoe het staat met de genetische variatie en de biodiversiteit in de regio.
 |
| ITC-onderzoekers Tiejun Wang en Andrew Skidmore (rechts): `De panda kan er weer bovenop komen.' Foto: Gijs van Ouwerkerk |
