Een bedrijvig baasje is het, die in de `complexe' en `wispelturige' universitaire ambiance van alles in gang heeft gezet, daar in het diepe zuiden. En ook veel overhoop heeft gehaald, erkent hij. `Dat was nodig'. Flierman beheert er de portefeuille bedrijfsvoering, financiën, personeelsbeleid, huisvesting, ict en faciliteiten. `Qua bedrijfsvoering is er een stevige slag gemaakt', stelt hij nu, vier jaar na zijn aantreden, met enige voldoening vast. `Financieel staat de universiteit er redelijk voor, de ict- en personele organisatie komt op orde. We hadden een inhaalslag te maken op het gebied van HRM-beleid, dat is gebeurd, en het campusplan is afgerond'. Hij vertelt dat de UM bouwt aan een nieuwe campus in een groene, aantrekkelijke woon- en leeromgeving. Nee, geen campus zoals die van de UT, maar wel met een sporthal en 400 studentenwoningen, een ontwerp van de Spaanse architect Santiago Calatrava. Het CvB, in casu Flierman, sloot daarvoor een `zeer aantrekkelijke' deal van honderd miljoen euro met woningbouwcorporatie Servatius. Van grote bedragen ligt hij niet wakker.
De vastgoedproblematiek van de UT is hem niet onbekend, hij weet wat er speelt, kent de ins en outs. Hij noemt Twente een ambitieuze universiteit die qua onderwijs al jaren, net als Maastricht, tot de top van Nederland behoort en qua onderzoek nationaal en wereldwijd excellente prestaties laat zien. Natuurlijk, Twente is een minder algemene universiteit met techniek en sociale wetenschappen als de twee componenten, maar de schaalgrootte is niet wezenlijk anders. De nieuwe voorzitter zal zich in deze nieuwe setting snel thuisvoelen, verwacht hij, en ook met het technisch deel der UT-natie goed in gesprek kunnen raken. `Dat is met de medische faculteit hier ook uitstekend gelukt en dat zijn waarachtig niet de gemakkelijkste mensen'. Hij refereert aan de fusie van de faculteiten gezondheidswetenschappen en geneeskunde, plus het academisch ziekenhuis tot één universitair medisch centrum, een moeizame operatie waarbij veel weerstand ontstond.
De plannen voor de beoogde federatie van de drie TU's kennen voor hem geen al te grote geheimen meer. Hij weet van de hoed en de rand. `Het is een zinnig plan, de inhoud spreekt me aan. Er zit ook een paradox in het geheel en de kunst is om daar goed mee om te gaan. Aan de ene kant lever je een slag om de studenten en onderzoeksmiddelen - alle universiteiten beconcurreren elkaar- maar aan de andere kant is het onvermijdelijk dat je toenadering tot elkaar zoekt, want anders overleef je niet. De TU's kunnen een heel sterk front gaan vormen. Een belangrijk punt nu is, heb ik begrepen, het afstemmen van de masteropleidingen. Er is al veel werk verricht, ik stap er op een goed moment in. Ik vind het daarnaast heel uitdagend om verbindingen te leggen tussen de wereld van de ingenieurs en die van de sociaal-wetenschappers. Ze hebben elkaar nodig en daarbij komen ook allerlei pregnante, maatschappelijke en ethische vraagstukken aan de orde.'
Flierman doorliep in Vlaardingen het gymnasium (alfa), deed geschiedenis in Leiden met bijvakken als maritieme geschiedenis, staatsrecht, economie en Europees recht en studeerde in 1979 af, cum laude. `Tijdens mijn studie ontwikkelde ik al veel belangstelling voor economie, dat is me later heel goed van pas gekomen'. Zijn dissertatie (1984) ging over de sociaal-economische geschiedenis van de zeescheepvaart. Zijn eerste betrekking? Begrotingsinspecteur bij het ministerie van O&W, waarna vijf banen in de ambtelijke sfeer volgden, vier bij de gemeente Rotterdam, de laatste in Arnhem waar hij van 1996 tot april 2001 gemeentesecretaris was. De Gelderlander prees hem bij zijn afscheid de bijkans de hemel in. De dienstverlening door het ambtelijk apparaat was danig verbeterd, zijn Haagse contacten hadden veel geld in het laatje gebracht en Flierman had een stammenstrijd binnen het college van B&W weten te bezweren. `Daarmee werd de basis gelegd voor een uiterst productieve bestuursperiode', aldus de Gelderlander.
Observant, het weekblad van de Maastrichtse universiteit, pakte direct na de aankondiging van Fliermans vertrek - een jobstijding - informatief uit met een bundeling van interne commentaren op zijn transfer naar Twente. En ook daar zat geen onvertogen woord bij. Hooguit dat sommige beleidspunten - toch niet onbelangrijk- een betere verankering op de werkloer hadden moeten krijgen. Zelf ziet Observant een heel toegankelijke figuur vertrekken, die een autonoom blad binnen de eigen, universitaire gelederen als een belangrijke verworvenheid ziet. In het blad staat tussen de regels door te lezen dat het niet boterde tussen hem en de niet om zijn tact bekend staande CvB-voorzitter Jo Ritzen, oud-minister en ex-voorzitter van de Wereldbank. Flierman verzekert dat zijn vertrek niet is ingegeven door enige wrevel binnen het college. Nee, hij was gewoon toe aan een nieuwe uitdaging en dit is er een van het gewenste kaliber, bevestigt hij.
`Anne Flierman wordt nu echt de baas' kopte Observant voorpaginabreed boven de aankondiging van zijn vertrek. En zo is het maar net, al zou hij er zelf een minder prominente kop boven hebben gezet. Het lijkt tekenend voor de wijze waarop Flierman gewend is te werken: niet hoog van de toren blazen, liever bedachtzaam opereren. Een teamspeler met affiniteit voor zijn achterban. Van mannetjesmakers en machobestuurders is hij niet zo gecharmeerd. Zegt: `Een figuur als burgemeester Gert Leers is natuurlijk succesvol voor Maastricht, maar hij roept ook veel weerstand en spanningen op. Dat is niet mijn stijl van besturen. Noem het een zwakte maar ik ben geen peoplemanager, die op de barricaden gaat staan om het volk te mobiliseren. Ik doe het op mijn eigen manier. Sterke punten? Ik kan goed luisteren, ben niet gauw boos, heb een uitstekend analytisch vermogen, ben sociaal sterk en redelijk open. Ideale bestuurder? Misschien wel ja'.
Voelt Flierman zich geen tweede keus nadat Tjibbe Joustra, voormalig UWV-voorzitter en nationaal coördinator terrorismebestrijding, te elfder ure had afgehaakt voor het voorzitterschap? `Nee hoor', klink het monter. `Soms gaan de dingen zo. Zelf heb ik destijds over mijn aanstelling in Maastricht een redelijke lange tijd nagedacht voordat ik toehapte. Het is elke keer anders en zo vaak doen dit soort kansen zich niet voor.' Tot voor kort was Flierman in de race voor de post van commissaris der koningin - in Limburg gouverneur geheten - maar eindigde daarin als tweede.
Het boegbeeld van de UT, dat is nu dus het lonkend perspectief. Daar kan toch geen misverstand over bestaan? `Eh, ja, dat klopt zeker. Ik treed uit de schaduw. Maar ik zal zeker oog hebben voor de complexiteit van de rollen binnen het CvB. De rector magnificus behartigt het onderwijs en onderzoek en speelt in het maatschappelijk en academisch debat natuurlijk ook een voorname rol.'
We ontmoetten Flierman rond lunchtijd in Hoog-Brabant, het vergader- en zalencentrum in het Utrechtse Hoog-Catharijne. Het is de enige mogelijkheid om een uurtje in te breken in zijn overvolle agenda. `Ik stel voor dat we elkaar tutoyeren', lacht hij. Blazer, wit overhemd, rode das met ingevlochten kameeltjes. Een kloppende combinatie. Hij komt net voor zaken uit Den Haag, waar hij vaak is te vinden. Zijn bestuurlijk netwerk zit stevig in elkaar, zijn sociale vaardigheden en omgevingssensitiviteit zijn dik in orde, laat hij desgevraagd minzaam weten, als we bij wijze van voorafje toevallig een paar minuten filosoferen over emotionele intelligentie. Waarbij het gaat om mensen die zelfinzicht, zelfregulatie, motivatie en empathie koppelen aan sociale vaardigheden.
Flierman is helemaal klaar voor de klus in Twente. `Ik krijg de baan die ik ambieer, een baan als eindverantwoordelijke in het publieke bestel.' En dan ook nog één in het oosten van Nederland, daar waar zijn wortels liggen. `Dat wilden we graag'. Zijn moeder en zijn schoonfamilie komen uit Vroomshoop, een plaats aan de noordwestrand van Twente; zelf zag hij het eerste levensslicht in de omgeving van Emmen. Het is de bedoeling dat Anne en zijn vrouw op termijn deze kant op komen, maar dat gebeurt niet op stel en sprong. De jongste van zijn drie kinderen zit op het gymnasium en doet pas volgend jaar eindexamen. `Tot die tijd blijven zij in Maastricht, dat is de afspraak'.
In eerdere interviews, bij zijn aantreden aan de UM, werd Flierman neergezet als `voorkomend', `bedachtzaam', `misschien een tikje verlegen' en `behept met een zeer christelijke uitstraling'. Christelijk? `Ja, ik ben belijdend hervormd. Maar ik behoor niet tot de bible-belt zoals Rijssen die kent.'
Zeker op het terrein van personeelsbeleid drukte Flierman de afgelopen vier jaar zijn stempel op de Maastrichtse universiteit. Onder zijn leiding verscheen onder meer de nota `Stap in de carrousel', gericht op wat wordt genoemd `geregisseerde mobiliteit'. Dit nieuwe project stelt het hogere ondersteunend personeel (vanaf schaal 11) in staat om kennis en ervaring in te zetten in een andere functie binnen de UM. Het project loopt eind 2005 af, waarna wordt bekeken of het doel is bereikt: zestien horizontale functiewisselingen in twee jaar tijd. `We gaan dat zeker halen', aldus Flierman. Zijn toekomstige bestuurscollega's in Twente heeft hij al laten weten in te zijn voor de portefeuille `personeel'.
En wat de U-raad hem bij een eerste kennismakingsgesprek begin mei beloofd heeft? `Een kroegentocht. Je zult het geloven of niet, maar als bij ons in Maastricht roeiers `blik trekken' - wat helaas niet meer zo vaak gebeurt - sta ik bij ze op de bar om namens het CvB een fust aan te bieden. Kennen ze dat gebruik in Twente ook?'
Klinkt goed. De veelvuldig `blik trekkende' roeiers van Euros zullen Flierman wel weten te vinden.
Loopbaan
Gymnasium alfa, 1974
Geschiedenis in Leiden, 1979
Promotie, 1984
-1980-1983: begrotingsinspecteur, directie financieel-economische zaken ministerie van O&W.
-1983-1986: beleidsadviseur, afdeling financiën gemeente Rotterdam.
-1987-1990: hoofd afdeling begrotingszaken en control, directie financiën gemeente Rotterdam.
-1990-1992: directeur algemene bestuurszaken, gemeente Rotterdam en in die hoedanigheid tevens secretaris van het Overlegorgaan Rijnmondgemeenten.
-1993-1995: secretaris-directeur Stadsregio Rotterdam.
-1996-2001: gemeentesecretaris van Arnhem.
-2001-2005: vice-voorzitter college van bestuur Universiteit Maastricht.
Per 1 augustus 2005: voorzitter CvB Universiteit Twente.
Flierman heeft diverse nevenfuncties, zoals: lid van de redactie Bestuursforum (orgaan van de CDA-bestuurdersvereniging), voorzitter van de Stichting Matty Niël (doel het behoud van het werk van de twintigste eeuwse Limburgse componisten), voorzitter van de raad van toezicht van de Stichting Thuiszorg Westelijke Mijnstreek, voorzitter raad van toezicht onderwijsstichting basisonderwijs Zuid-Luimburg/ Quintessence, en lid van de commissie staatkundige vernieuwing van het wetenschappelijk instituut van het CDA.
Anne Flierman: …oosten des lands…
