Tsjalling Swierstra is werkzaam als techniek ethicus bij de faculteit Gedragswetenschappen en één van de deelnemers aan het debat. De filosoof relativeert de zaken en is niet zo bang voor de huidige ontwikkelingen. `De opkomst van dit soort technologieën gaat in een cyclus. Of het nou om kernenergie of prenatale onderzoeken gaat.' Legt uit: `In de eerste fase scheppen de ontwikkelaars hele hoge verwachtingen, waarmee ze publiciteit genereren en fondsen proberen te werven. Daarna staan de critici op, die zich afvragen of de gestelde zaken wel zo slim zijn. Worden er geen grenzen overschreden, is dit niet gevaarlijk? Vervolgens is het weer de beurt aan de technici om te stellen dat het allemaal niet zo'n vaart zal lopen, en dat men eigenlijk veel minder kan dan werd gesteld. Maar het geld is dan al binnen.'
Swierstra houdt als filosoof niet van absolute grenzen. `Wanneer er een nieuwe techniek opkomt, waarschuwt men snel dat je niet voor God moet spelen en de natuurlijke orde in stand moet laten. Onterecht, als je het mij vraagt.' Aan de andere kant geeft Swierstra absoluut geen vrijbrief om zomaar alles toe te laten. `Er kan heel veel wat mij betreft, maar je moet je wel steeds goed afvragen of het wel wenselijk en smaakvol is.' Bovendien kunnen mensen altijd zelf kiezen. `Met prenataal onderzoek kan men vóór de geboorte vaststellen of een kindje aan het syndroom van Down leidt. Maar willen de ouders dat wel weten, en wat doen ze met die informatie? Dat is hun keuze.'
Tijdens het debat in Utrecht, volgende week, probeert Swierstra de technici grenzen te laten erkennen van de technologie. `In hun enthousiasme kijken ze weinig naar de sociologische kant.' Volgens hem is het lastig te voorspellen wat de maatschappelijke effecten van een nieuwe techniek zijn. `Negatieve bijwerkingen zijn meestal onbedoeld, maar niet onverwacht.' Swierstra noemt de spaarlamp als voorbeeld. `Toen deze werd bedacht, hoopte men heel veel energie te gaan besparen. Maar doordat de lamp zo zuinig is laat de consument deze veel langer branden en wordt het tegenovergestelde bereikt.'
Swierstra is trouwens niet blij met de term `nano-technologie'. `Een bierbrouwer doet feitelijk ook aan nano-technologie, maar dat bedoelt men niet. Ik hoop dan ook dat dit containerbegrip in de toekomst niet zomaar wordt gebruikt.'
Dinsdag zal het in ieder geval gaan over nanotechnologie bij toepassingen als het herstel van gehoor- of gezichtsvermogen, het uitbreiden van zenuwen voor een handprothese en het opwaarderen van het menselijk geheugen. UT-studenten- en medewerkers zijn van harte welkom bij de debatavond, aldus Swierstra: `We hebben het over een erg jonge techniek die tot de verbeelding spreekt. Een typisch techniekdebat, waar men zeker wat van kan leren.'
Het debat wordt gehouden in het Louis Hartlooper Complex van de Universiteit Utrecht en begint om 20.00 uur. De toegang is gratis.
Meer informatie: www.tumultdebat.nl.
