Speculanten spelen om geld. Dat doen ze niet willekeurig - het zijn geen gokkers - nee, ze gebruiken een systeem. Een strategie waar ze halsstarrig aan vasthouden. De deugdelijkheid van deze strategie is echter niet algemeen aanvaard. Anders zou de speculant geen tegenspelers kunnen vinden. Het blijft tenslotte een zero-sum-game. De winst van de een is het verlies van de ander.
Investeerders steken hun geld in projecten en bedrijven. Ze analyseren de slaagkans van zo'n onderneming en beoordelen telkens weer of het verwachte resultaat opweegt tegen de grootte van de investering. De winst van de investeerder is de vrucht van zuivere waarde-creatie.
En dan heb je nog de beleggers. Zij stellen gelden die ze pas op een later tijdstip nodig hebben ter beschikking aan anderen. Ze beschouwen het als niet meer dan een recht dat ze daar een beloning voor ontvangen. Voorheen leenden ze hun geld uit en ontvingen ze die beloning in de vorm van rente. Maar geleidelijk aan zijn ze gaan aanschurken tegen de investeerders. Ze bedachten dat één investeerder het weleens fout kon hebben, maar dat alle investeerders tezamen steeds weer een risicopremie opstreken. Die premie wilden zij ook. Zonder zich inhoudelijk in hun investeringen te verdiepen kochten ze dezelfde aandelen als het gemiddelde van alle investeerders. Ze begrepen wel dat ze daarmee de prijs opdreven, maar, zo was hun verteld, dat kon nooit veel zijn. Als de aandelen te duur werden, zouden de investeerders ze ogenblikkelijk niet meer kopen. En zij dus ook niet.
En zo geschiedde. De aandelen werden te duur, de investeerders zochten hun heil elders, maar de beleggers hadden het niet in de gaten. Met oogkleppen op renden ze achter elkaar aan. Als onverbeterlijke speculanten hielden ze halsstarrig vast aan hun strategie. Waarschuwingen van Greenspan en ieder ander die het weten kan negerend, dreven ze de koersen de lucht in, tot ze kennismaakten met de zwaartekracht en in harde aanraking met de bodem kwamen.
En nu maar hopen dat ze een les uit deze joyride hebben geleerd. De belegger zal moeten kiezen. Of hij gaat investeren en daarbij net als iedere andere investeerder niet de tracking error maar het verwachte resultaat als maatstaf gebruiken. Of hij zet zijn geldveilig weg tegen rente en wordt zo slapend rijk.
