Universiteiten mogen voor topstudies niet meer dan het normale collegegeld vragen. Onderwijsminister Hermans loodste dinsdagavond zijn plannen voor het bachelor-masterstelsel door de Kamer, maar de hogere bijdrage van studenten voor de topmasters sneuvelde.
Bij minister Hermans overheerste 'grote blijdschap' over de goedkeuring die de Tweede Kamer dinsdag gaf aan zijn hervorming van het hoger onderwijs. Alle fracties steunden zijn wetsvoorstel, waarbij universitaire studies worden opgedeeld in een bachelorfase van drie jaar, gevolgd door een één- of tweejarige masteropleiding. De huidige hbo-opleidingen worden in datzelfde plan gelijk gesteld aan de universitaire bachelorstudie.
De invoering van het bachelor-masterstelsel is Hermans' belangrijkste wapenfeit op het terrein van hoger onderwijs. De minister en zijn ambtgenoten uit 28 andere Europese landen spraken in 1999 af hun hoger-onderwijsstelsels op elkaar af te stemmen. Zo moeten de diploma's onderling beter vergelijkbaar worden en internationale uitwisseling van studenten worden vereenvoudigd.
Hoewel de Kamer enthousiast was over de plannen, groef zij toch enkele valkuilen in Hermans' pad. Vooral over de zogenoemde collegegelddifferentiatie werden harde noten gekraakt. Hermans wilde universiteiten de mogelijkheid bieden voor masteropleidingen van uitzonderlijke kwaliteit tot vijf maal het gebruikelijke collegegeld van 1361 euro te vragen.
Dat plan stuitte op grote weerstand bij alle partijen, behalve Hermans' eigen VVD. Ze vreesden dat de topmasters zo alleen voor vermogende studenten bereikbaar zouden zijn. PvdA-woordvoerster M. Hamer laakte de 'vage criteria' voor de topmaster, die zich in het wetsvoorstel alleen onderscheidde door de hoge prijs. Haar collega C. Eurlings (CDA) waarschuwde Hermans 'de brede toegankelijkheid van door het rijk bekostigde opleidingen niet te grabbel te gooien.'
Hermans bleef het plan lange tijd verdedigen, maar dinsdag legde hij zich bij zijn nederlaag neer. 'U weet als katholiek net zo goed als ik dat de missie de laatste jaren niet zo'n zin meer heeft', grapte de Limburger tegen zijn provinciegenoot Eurlings.
Toch denkt de minister dat het ontstaan van dure topstudies op den duur onvermijdelijk is. Hij vreest dat uitblinkende studenten in de toekomst vaker zullen uitwijken naar topinstituten als Cambridge, nu Nederlandse publieke instellingen geen hogere bijdrage van studenten mogen vragen.
Ook op enkele andere punten haalde Hermans bakzeil. Zo mogen universiteiten van de Kamer studenten voor masteropleidingen niet selecteren op hoge cijfers, maar alleen op kennis en vaardigheden.Of een student een zes of een acht op zijn lijst heeft, is volgens een Kamermeerderheid niet relevant. Hermans noemde dat een 'platte gelijkheidsgedachte' en verweet zijn critici 'back to the seventies' te willen, maar legde zich toch bij de uitspraak neer.
Hop
Minister Hermans:...belangrijkste wapenfeit...
