In de media is het ook oorlog

| Redactie

CNN toont live-beelden van oprukkende tanks, terwijl de Arabische nieuwszender Al Jazeera hele ondervragingen van krijgsgevangen Amerikanen laat zien. 'Toch zou ik het geen tv-oorlog kunnen noemen', stelt dr. Ard Heuvelman, mediapsycholoog bij TCW. 'Er zijn zoveel partijen in de verslaglegging betrokken dat eenzijdige informatievoorziening eigenlijk niet tot de mogelijkheden behoort. Met propaganda kom je niet meer uit de voeten.'

Dat is dan direct een van de grote verschillen met de vorige golfoorlog, stelt Heuvelman. 'Het huidige CNN is in niets te vergelijken met die van toen. Ze hebben geen monopolie op informatie, wat toen wel het geval was. Er zijn serieuze concurrenten verschenen, zoals het Arabische Al Jazeera. Deze nieuwszender, ook wel het 'CNN van Arabië' genoemd, is een van de weinige onafhankelijke media van die regio.'

Op de site van Al Jazeera zijn beelden te zien van gedode en gevangen genomen Amerikanen; voor sommigen reden om de engelstalige site eind vorige week te hacken. 'CNN zal die beelden maar beperkt uitzenden', denkt Heuvelman, 'om het moreel van het volk niet te ondermijnen.'

Kortom, wat er gepresenteerd wordt aan feiten en beelden is al met al een stuk diverser geworden dan tien jaar geleden. Maar ook minder controleerbaar voor de Amerikanen, die alleen de meereizende reporters en hun videobeelden kunnen regisseren.

Wat is de invloed van de livebeelden van de oorlog aan het front?

'Eigenlijk zou je dat propaganda kunnen noemen. Er is alleen maar iets te zien, als het goed gaat.'

Hoewel Heuvelman op CNN nog wel censuur toegepast ziet, 'neem de beelden van krijgsgevangenen maar als voorbeeld', is de Nederlandse berichtgeving een stuk genuanceerder door de inbreng van de Arabische media. Op zich een pluspunt, denkt Heuvelman, maar tegelijk ziet hij een zorgelijke ontwikkeling op de Nederlandse televisie: 'Als er ook maar iets gebeurt, aan verkiezingen, het koningshuis of nu met die oorlog, wordt Nederland 2 de hele dag uit de weg geruimd. Beschouwingen, gesprekken, herhalingen, de hele dag door. Waar is die overkill aan informatie goed voor?'

In Duitsland en België treffen we volgens de mediapsycholoog een hele andere tv-cultuur aan. 'Nederlandse programmamakers hebben een grotere voorkeur voor reality-tv. Ze vergeten alleen dat ik daar als kijker niet om heb gevraagd.'

Bram Borkent


Stay tuned

Sign up for our weekly newsletter.