Als hij soms tot twaalf uur 's nachts powerpointsheets heeft staan maken en de volgende ochtend om half zes is opgestaan om naar de UT te rijden en er dan een student opstaat en wegloopt uit het hoorcollege, dan heeft hij een 'verschrikkelijk moment'. 'Dat voelt niet lekker.' Maar gelukkig gebeurt dat zelden. Meestal gaat het wel goed tussen de studenten en professor Klaus Boller (46) die losjes poseert voor de foto en het gesprek al na vijf minuten op zijn Japanse vrouw weet te brengen die hij in een Portugees visrestaurant heeft ontmoet...
Dat vertelt u uw studenten ook?
'Ja hoor. Ik wil waarschijnlijk graag alles vertellen wat ik weet, haha. Nee, weet je hoe het komt? Natuurkunde en wiskunde worden vaak als heel onaantrekkelijk gezien. Ikzelf heb een heel andere ervaring. Natuurkunde is het beschrijven van de dingen die je dagelijks doet en ziet. Wat is dat voor een magische kracht die een vallende pen naar beneden trekt? Zijn er misschien nog andere magische krachten? Al die vragen komen op natuurlijke wijze naar boven. Onderzoekers gaan vervolgens op avontuur. Neem nou licht dat door een spleet golft en daarachter een interessant patroon op de muur vormt. Hoe kan dat? Ik heb dat mijn studenten uitgelegd aan de hand van een zeegolf in een Portugese haven, die komt door een nauwe opening en loopt vervolgens alle kanten op, ook rond de hoek. En ja, dan vertel ik meteen even waar ik mijn vrouw heb ontmoet om het verhaal over diffractie van licht beter te laten binnendringen.'
Dus u creëert een informele sfeer?
'Dat probeer ik. Als ik een afstand voel heb ik iets niet goed gedaan. Dan zie ik aan de ogen van de studenten dat ze het niet snappen, maar als ik dan vraag wie het niet snapt, dan zegt niemand wat. Het ijs moet eerst gebroken worden.'
Hoe waren uw eigen natuurkundecolleges in Hamburg vroeger?
'Ik vond het op zich allemaal erg interessant. Maar pas later, toen ik promotie-onderzoek deed, heb ik geleerd dat ik veel vragen moest stellen. De instelling van wetenschappers tegenover vragen is heel positief. In elke vraag zien ze een uitdaging. En ik had een baas die ons allemaal erg serieus nam. Ik probeer dat ook tegenover mijn studenten te zijn. Geen vraag is te gek. Ook al hebik die al honderd keer gehoord.'
Is lesgeven leuk?
Ik heb er iets mee. Vroeger al, wanneer ik op school aan het leukste meisje van de klas dingen moest uitleggen over de geometrie, haha. Goh, wat ben je slim, zei ze dan. Trouwens, mijn hele familie zit in het onderwijs. Het heeft te maken met de drang om kennis door te geven, om op de bühne te staan. Net als iemand die grapjes maakt. Maar een grapje maken is niet genoeg, er moet iets extra's bij. Communicatie, interactie met het publiek. Ook in de onderzoekswereld ben je daarmee bezig. Ik werkte in Amerika samen met een promovendus en studenten. Je moet elkaar dan alles uitleggen over wat je van een onderwerp weet. Zorgen dat iemand je ook daadwerkelijk begrijpt. En ik vind het leuk om dingen over te brengen. Als ik een idee heb dan spring ik meteen op om het mijn collega's te vertellen.'
U bent hier nog maar twee jaar en nu al een prijs. Trots?
'Jazeker. Al weet ik niet of ik hem wel verdiend heb. Er zijn zoveel goede docenten. En de werkvormen in mijn colleges zijn bedacht door Niek van Hulst en Kobus Kuipers. Ik heb ze verder ontwikkeld, maar het gaat dus ook om die twee heren.'
Het thema van de prijs was dit jaar Satisfactie en Motivatie. Volgens het juryrapport bent u daar erg goed in. U laat studenten kiezen welke onderwerpen ze willen behandelen, u gaat met ze op excursie en ze mogen kiezen: tentamen of werkstuk.
'Iedereen moet nu eenmaal gemotiveerd worden. Maar weet je, het gaat om grotere dingen dan studeren. Het gaat er om dat je gelukkig wordt van wat je doet, en tevreden. Ik wil dat de mensen met wie ik werk niet het gevoel hebben in een leerfabriek te zijn, ofzo. Studenten komen hier langs, ze krijgen koffie, we praten over dingen. Dat kost weliswaar tijd, maar het helpt wel. Kijk het werkt niet als ik zeg: ik weet iets, jij moet dat ook weten, en nu luisteren! Al is het hier ook geen fungezelschap. Soms ben ik best streng hoor...'
Er zijn veel studenten die met minimale inspanning maximaal resultaat willen boeken. Wat vindt u daarvan?
'Dat heet toch gewoon efficiënt? Dat doe ik zelf ook, haha.'
Jannie Benedictus
Klaus Boller
