Het Centrum voor Werk en Inkomen (CWI, het voormalige arbeidsbureau, red.) produceert eveneens aan de lopende band zorgwekkende cijfers over de arbeidsmarkt. Zo is het aantal mensen dat staat geregistreerd als werkloos in januari met 29 duizend gestegen tot 576 duizend, de grootste toename in twintig jaar. En hoewel academici bij een normale recessie nog altijd wel aan een baan komen, zijn ze volgens CWI-cijfers dit keer ook slachtoffer van het kerend economisch tij. Op korte termijn mag de UT-student, ook de high potentials, zich wel degelijk achter de oren te krabben.
Een mooi diploma, een indrukwekkend CV, een brede academische bachelor, het zijn geen garanties meer voor een goede baan. Want de economische malaise is dit keer anders dan anders. Niet alleen de ongeschoolden - traditioneel de meest conjunctuurgevoelige groep - maar ook de hoogopgeleiden staan zich te verdringen voor een baan. Nog nooit was het aandeel van hoogopgeleiden in de stijgende werkloosheid zo groot, meldt het CWI. Volgens recent onderzoek steeg het aantal werkzoekende academici in december 2002 met zeventien procent en het aantal werkloze hbo'ers met maar liefst 25 procent.
Volgens andere recente cijfers van het CWI is het aantal hoogopgeleiden (HBO/WO) voor de regio Twente elf procent van het totaal aantal werkzoekenden, tegenover een landelijk gemiddelde van vijftien procent. De sectoren die het moeilijk hebben zijn volgens het onderzoek ict, metaal en bouw. Het minst last van de malaise lijken de overheidssectoren te hebben. Dit kan volgens het CWI komen door de nog lopende overheidsinvesteringen, onder meer in onderwijs en de zorg.
Bij de VSNU, de werkgeversorganisatie van de universiteiten, wordt terughoudend gereageerd op de cijfers van het CWI. Jeroen Sparla, persvoorlichter van de VSNU: 'Wij hebben nog niet het idee dat hoger opgeleiden met een enorm probleem zitten. De cijfers zijn nieuw voor ons. Het kan te maken hebben met de recessie, maar evengoed doordat er andere wet- en regelgeving is of omdat er bijvoorbeeld een jobhoppende mentaliteit onder academici is gekomen.'
Intermediair, Nederlands grootste weekblad voor hoger opgeleiden, staaft met een eigen onderzoek de cijfers van het CWI en onderstreept daarmee de ernst van de situatie. In het vierde kwartaal van 2002 is de vraag naar werknemers vergeleken met twee jaar geleden zo goed als gehalveerd. In sommige beroepsgroepen is het nog erger: 'De vraag naar hoogopgeleid automatiseringspersoneel daalde in twee jaar met maar liefst 78 procent, en ook in de consultancy (-57 procent) en de marketing (-54 procent) daalde het aantal vacatures bovengemiddeld', zo meldt Intermediair in haar januari-nummer. 'De arbeidsmarkt is finaal omgeslagen', is dan ook te lezen in het artikel. De tijd van de leasebak is voorbij. De gevolgen van de economische malaise zijn eveneens merkbaar op Monsterboard.nl, een van de grootste carrièresites van Nederland. Volgens managing director Rob Brouwer kent de site exponentieel gestegen bezoekersaantallen. 'Het aantal CV's is sterk toegenomen en het aantal vacatures is gedaald van 9000 in september 2002 naar 5500 nu', zegt Brouwer. Ook hij ziet dat de werkloosheid onder hoger opgeleiden sterk is toegenomen. Brouwer: 'Je mag je als student hier best zorgen over maken'.
De informatietechnologie heeft het op dit moment het moeilijkst, stelt Brouwer. In de medische sector en het onderwijs valt de schade mee. 'Ook de technische specialist kent nog goede perspectieven. Het zijn de starters met een brede, algemene studie op zak die het vaak moeilijk hebben.'
Slecht nieuws voor Twente, waar de brede bachelor juist opgezet wordt? 'Nee, niet als het gaat om de brede technische bachelor', UT-beleidsadviseur Rob van Dijk. Hij werkt aan de realisering van de brede bachelor Technische Natuurwetenschappen, die op de UT in ontwikkeling is en waarvoor de overheid reeds het groene licht heeft gegeven. Van Dijk: 'Deze bachelor zit in de technische sector en daar is juist schreeuwende behoefte aan harde technici.' Van Dijk baseert dit gegeven op een arbeidsmarktonderzoek die de UT anderhalf jaar geleden heeft laten uitvoeren. 'Hoewel de opleiding natuurlijk breder is, lijkt hij inhoudelijk op TN en CT', weet de beleidsmedewerker, 'en aan studenten in deze richting is een enorm tekort'. Bovendien zal het leeuwendeel van de bachelor-studenten, zo'n 80 tot 90 procent volgens prognoses, een master gaan doen. 'En daarvoor gelden de gestelde problemen al helemaal niet', concludeert Van Dijk.
De toekomst biedt volgens Rob Brouwer van Monsterboard.nl wel enige hoop. 'Vanaf 2004 voltrekt zich een nieuwe trend die tot 2025 doorgaat. We zullen dan de effecten van de vergrijzing gaan merken: babyboomers stromen uit en tegelijk daalt het aantal afgestudeerden. Een tweeledig effect. Dat geeft goede hoop voor afgestudeerden.'
