Begin deze maand liet onderwijsminister Maria van der Hoeven aan de Kamer weten wat ze met de Tweede Fase wil. In de plannen, waar het onderwijsveld de komende maanden op kan reageren, moeten vooral de natuurwetenschappen het ontgelden. Natuurkunde wordt geschrapt uit het profiel Natuur en Gezondheid, wiskunde wordt deels ondergebracht in een keuzevak en moet uren inleveren en algemene natuurwetenschappen verdwijnt uit de natuurprofielen.
Opleidingsdirecteur Frank Twilt is, net als veel andere beta-docenten, niet blij met de plannen. 'We hebben pas dit jaar de eerste volledige lichting studiehuizers in de collegebanken. Om aan de vaardigheden van die groep tegemoet te komen hebben we een flink aantal bijstellingen gedaan. En dat was geen simpele operatie.'
Twilt vertelt dat veel studiemateriaal werd aangepast. 'Studenten nieuwe stijl zijn wat minder formule-hard hebben we gemerkt. Voorbeeldje: op hun eindexamen mogen ze gebruik maken van formulebladen. En dus geven wij ze bij de tentaminering in het eerste trimester ook een formuleblad in de verwachting dat met wat extra training dit in het vervolgonderwijs niet meer nodig zal zijn.'
Vorig jaar was nog slechts vijftien procent van de eerstejaars afkomstig van het studiehuis. 'Toen zijn we geschrokken van de resultaten', zegt Twilt. 'Die bleven achter. Maar moet je dan concluderen dat het studiehuis is mislukt? Dat zou te kort door de bocht zijn. Het probleem zou ook kunnen liggen bij de niet- optimale aansluiting. Het is onze opdracht op het VWO aan te sluiten en dus hebben we aanpassingen gedaan.'
En bij aanpassingen moet het blijven als het aan Twilt ligt. 'De aardverschuiving die de minister voorstelt, vind ik wel erg rigoureus. Deze drastische bijstellingen betekenen dat wij ons werk opnieuw kunnen doen. Dat brengt ons in een moeilijk parket.'
Volgens Twilt heeft de studiehuis-lichting van dit jaar het beter gedaan dan de kleine groep van het jaar ervoor. Er is onderzoek gedaan bij het wiskundevak Calculus 1 voor een viertal opleidingen en de resultaten waren dit jaar gunstiger. 'Dat betekent dat we weer een stukje aansluiting hebben gerealiseerd. Natuurlijk kan dat ook aan de moeilijkheidsgraad van de tentamens liggen. Maar ons beleid is altijd geweest dat studenten niet al bij het eerste tentamen de kluts kwijt zijn.'
De opleidingsdirecteur vindt dat de Tweede Fase meer geduld verdient. 'Er gaan nu eenmaal dingen mis wanneer je een hele nieuwe structuur invoert. Maar dat betekent niet dat het hele programma overhoop moet. De inzet was juist dat de Tweede Fase het middelbare onderwijs uitdagender zou maken. En nu worden bij de eerste de beste tegenwind vakken geschrapt.'
Waarom dat de exacte vakken zijn? 'Die worden als zwaar ervaren', weet Twilt. 'Van VWO-docenten hoor ik dat er minder tijd voor klassikale contacturen overblijft. Daar kan het aan liggen dat wiskunde minder goed begrepen wordt. Maar zoiets kan ook wat meer in de marge worden bijgesteld.'
Op de website van de Nederlandse Vereniging voor het Onderwijs in de Natuurwetenschappen tonen veel docenten en organisaties zich bezorgd over de toekomst van bèta-onderwijs. Als scholieren niet meer in aanraking komen met bijvoorbeeld het vak natuurkunde, zullen zij dan nog wel kiezen voor een technische vervolgstudie? Anders gezegd, zal de doorstroom verminderen? 'Moeilijk te zeggen', vindt Twilt. 'Uit te sluiten is het niet, maar het keuzegedrag van aanstaande studenten is in het algemeen niet makkelijk te voorspellen.'
'Overigens zijn het nog maar plannen', relativeert hij. 'Het is niet zo dat dit volgend jaar allemaal wordt ingevoerd.' Hoopvol: 'Misschien is het alleen maar een proefballonnetje.'
