UT-instituut Mesa+ kan een substantieel deel tegemoet zien van de bijna 23 miljoen euro die het ministerie van EZ rond de jaarwisseling heeft toegekend aan het NanoImpulsprogramma waarin acht kennisinstellingen samenwerken op het gebied van nanotechnologie.
Algemeen directeur van Mesa+ prof. David Reinhoudt, die tevens hoofd is van NanoImpuls, noemt het budget dat EZ over een periode van vier jaar ter beschikking stelt, 'een massieve investering in vernieuwing. Nederland behoort op een aantal terreinen in de nanotechnologie tot de wereldtop, zo blijkt uit onafhankelijke evaluaties. Het ministerie beseft dat en ziet de UT, in casu Mesa+ als de best practice op het gebied van high tech, utilisatie en spin-off-opties. Er is durf voor nodig, want het gaat om een redelijk lange termijnproject.' EZ ziet de investering, waartegenover overigens ook eigen investeringen van de deelnemende partners moeten staan, als een nationaal initiatief om de Nederlandse kennispositie op het gebied van nanotechnologie -als bron van economische groei in Nederland- een strategische impuls te geven.
'De UT mag dit ook als een erkenning zien van de kwaliteit van haar instituut, verworven dankzij de meer dan 32 miljoen gulden die de universiteit vanaf '99 heeft geinvesteerd in vijf centrale programma's van het instituut,' aldus Reinhoudt. EZ heeft Mesa+ als contractpartner aangewezen en Reinhoudt als programmacoördinator. Het succes-instituut van de UT mag dan als een belangrijke partner worden beschouwd, 'we doen dit in nauwe samenwerking met de andere leden van het consortium.' Dat zijn de Universiteit van Amsterdam (Fotonica Groep), Delft (Dimes), Eindhoven, Groningen (BioMaDe), Nijmegen (NSR/RIM-instituut), Wageningen Universiteit en Wageningen BioNanoTechnology) en TNO-
TPD, alsmede bedrijven als DSM, Philips, Unilever, ASM International, ASML en Avantium. Technologiestichting STW voert het secretariaat van NanoImpuls.
De binnengehaalde 23 miljoen euro wordt niet gelijkelijk verdeeld over de partners, maar volgens Reinhoudt naar hun sterkte. 'Mesa+ krijgt een substantieel deel- veertig procent-, maar dat gaat niet vanzelf. We hebben jaren kunnen werken aan onze infra-structuur. Dat is een absolute randvoorwaarde om projecten binnen te halen. Het zijn binnen het instituut de mensen zelf die hun kansen bevechten in programma's.' Zestig procent van de 23 miljoen is bestemd voor personeel. Omgerekend zijn dat 40 aio-plaatsen. Mesa+ zal er volgens Reinhoudt een stuk of 12 krijgen, maar daarnaast flink kunnen investeren in apparatuur.
Nanotechnologie richt zich op onderzoek naar individuele structuren van minder dan honderd nanometer tot moleculair niveau, met de bedoeling om complexe moleculaire structuren te bouwen met geheel nieuwe fysische, chemische en biologische eigenschappen. Reinhoudt: 'Het gaat om het manipuleren van hele kleine structuren en zelfs van individuele moleculen. Het is de meest fundamentele vorm van productietechnologie. De komende kwart eeuw zal er een enorme markt ontstaan voor producten die voor een belangrijk deel gemaakt zijn met nanotechnologie. Die markt zal, denken we, straks groter zijn dan die voor ICT-producten nu. EZ geeft hiermee een krachtig signaal af dat Nederland zich bewust is van het grote maatschappelijk belang van de nanotechnologie.'
Reinhoudt heeft meer dan 3,5 jaar gewerkt aan het voorstel zoals dat vorig jaar door het consortium bij EZ is ingebracht. Het is te beschouwen als een voorloper van een veel groter project dat over twee weken in het kader van ICES/KIS-3 wordt ingediend. Gaat het bij NanoImpuls om de honorering van vier geselecteerde programma's (NanoFluidics, NanoPhotonics, NanoSpintronics en NanoInstrumentation & Fabrication), in februari betreft het een subsidieaanvraag voor alle 11 projecten van NanoNed, inclusief de vier genoemde. Nanoned is te beschouwen als de koepel van al het nano-onderzoek in Nederland. Reinhoudt beschouwt de erkenning van NanoImpuls als een enorme opsteker voor Nederland als kennisland. Het lijkt hem logisch dat het kabinet ook groen licht geeft voor het vervolg: het totale nano-pakket.
Reinhoudt: 'We hebben EZ ervan kunnen overtuigen dat, wil Nederland zijn positie in Europa en de wereld behouden en verder uitbouwen, het noodzakelijk is nu al te investeren en niet te wachten op honorering van het gehele NanoNed-programma in het kader van ICES/KIS-3. Er is dus sprake van twee verschillende geldstromen, waardoor de druk op de ketel blijft.'
Voor Mesa+, dat de helft van zijn omzet haalt uit externe gelden, betekent de toekenning niet alleen nieuwe aio's, maar ook dat er voor een bedrag van 3,3 miljoen euro kan worden geïnvesteerd investeren in nieuwe apparatuur. Technisch-commercieel directeur Cees Eijkel: 'We kunnen de inrichting van de cleanroom ermee upgraden. We gaan in dat kader een Focussed Ion Beam aanschaffen, een machine waarmee we ionenbundels heel fijn kunnen focussen.' Een miljoenenaanschaf overigens die een aantal maanden in beslag zal nemen.
Tegelijk met de uitvoering van NanoImpuls gaat een Technology Assessment Traject van start. De trekker daarvan is UT-hoogleraar Arie Rip.
