Civieltechnisch ingenieur Sam (Usama) Karim is wat je noemt een echte 'expatriate': hij werd geboren in Bagdad, Irak, studeerde in Engeland, promoveerde in de Verenigde Staten, en kwam net voor het uitbreken van de Golfoorlog in 1990 naar Nederland. Sinds 1994 werkt hij bij Civiele Techniek & Management, als specialist in gronddynamica.
Karim (42) is inmiddels genaturaliseerd en getrouwd met een Nederlandse vrouw. Ze hebben een dochtertje van acht maanden. Hij is al 18 jaar weg uit Irak, en verwacht niet op korte termijn nog eens terug te kunnen keren. 'Het zal iedereen duidelijk zijn waarom', zegt hij eenvoudig.
Kerstmis heeft in Irak weinig betekenis. Niet alleen omdat het land een islamitische traditie heeft, maar vooral omdat Irak een seculiere staat is waar geen enkele vorm van godsdienst een grote rol speelt. 'Op scholen blijft de islamitische les beperkt tot een uurtje in de week. Op TV komt de islam temidden van alle politieke propaganda nauwelijks aan bod.'
Anders ligt het voor de kleine minderheid van Syrisch-orthodoxe christenen. Maar zij vieren Kerst in eigen kring, daarbuiten is daar niets van te merken. 'Je ziet in Irak geen kerstbomen op straat.' Kerst is ook geen officiële vrije dag, al mogen christenen wel vrij nemen. 'Maar wie een christelijke buurman heeft, gaat hem met Kerst feliciteren.'
De jaarwisseling is volgens Karim veel belangrijker. 'Dat is een collectief feest dat door iedereen met een moderne levensstijl wordt gevierd.' Dat gebeurt vooral buitenhuis, soms in een restaurant of hotel. Buren wisselen gelukwensen uit, de winkels zijn open, de straten zijn versierd, er wordt vuurwerk afgestoken en er heerst een 'carnavalssfeer'. Op nieuwjaarsdag gaan veel families picknicken in een park of buiten de stad.
Karim denkt dat er de afgelopen jaren van nieuwjaarsfeesten niet veel gekomen is. 'Het is een moeilijke, trieste periode geweest voor de gewone mensen in Irak. Eerst de oorlog, toen de westerse boycott. Wie slachtoffer is van een oorlog heeft wel wat anders aan zijn hoofd dan een feest. Bovendien hadden de mensen er meestal ook geen geld voor.'
Met de opheffing van de VN-sancties hebben de Irakezen dit jaar in ieder geval een mooi kerstcadeau ontvangen, zegt Karim. 'Nu Irak weer olie mag exporteren, komen er harde valuta binnen en zal de bevolking misschien wat beter kunnen gaan leven. Dat is vooral fijn voor de kinderen, want zonder eten en schoenen valt er weinig feest te vieren.'
