Aan dat laatste ontbreekt het studenten nog weleens, vindt Frank Alfrink, trainer bij Compaan, een instituut voor Persoonlijke Vaardigheden. Hij verzorgt op uitnodiging van AIESEC-Twente trainingen over presentatie, conflictbeheersing en effectief communiceren. De internationale studievereniging voor bedrijfskunde en economie is van mening dat persoonlijke en sociale vaardigheden tijdens de studie niet genoeg aan bod komen. Doel is tijdens sollicitaties beter uit de verf te komen.
'Zonder zelfkennis ben je niet in staat de juiste keuzes te maken en dat belemmert je in je loopbaanontwikkeling', stelt Alfrink. 'Naar jezelf kijken stuit vaak op aversie bij techneuten en bedrijfskundigen. Ze vinden het maar geitenwollensokkengedoe. Daarom stel ik ze voor naar zichzelf te kijken als een bedrijf. Wat mij betreft definiëren ze zichzelf als een product dat op de markt aan de man moet worden gebracht. Ze moeten goed weten waar de markt om vraagt. Je kunt wel een mooie dure auto ontwikkelen, maar als de markt zit te wachten op economische auto's ontwikkel je een verkeerd product. Tot op zekere hoogte moet je hopen dat je een latente behoefte kunt opvullen, maar je marktwaarde heb je voor een groot deel zelf in de hand.'
Kennispilaar
Compaan werkt in de zoektocht naar zelfkennis met een tempelmodel. De fundering van de tempel is de 'ik'. De pilaren staan voor kennis, financiën, persoonlijke effectiviteit, informatie en ervaring. Bovenop de pilaren ligt het architraaf waarin structuur, cultuur en zelfmanagement op elkaar inwerken. Dit alles leidt ten slotte tot het timpaan waar met de strategie -hoe ga je te werk- het doel in zicht komt. De vijf pilaren vormen het hart van de tempel, waarvan de persoonlijk effectiviteit de dragende is.
'Zo kun je de kennispilaar vaak aan de kant schuiven. Al moet je 'm meestal bij sollicitaties meenemen om te laten zien dat het met je bovenkamer wel goed zit. Veel maakt het daarbij niet uit wat je precies gestudeerd hebt. Sommige studenten denken dat wanneer ze bij een bank willen werken het een pre is dat ze bedrijfskunde hebben gestudeerd. Onzin. Dat kan die bank niets schelen. Die wil een bepaald niveau en een bepaalde persoonlijkheid. Wat je aan kennis tekort komt, wordt er wel ingestopt.'
'Het doel is natuurlijk niet 'gelukkig worden'. Wat is geluk? Bovendien, als dat je doel is, betekent het dat je het niet bent. Doel voor de studenten is natuurlijk een baan, die bij ze past en die ze leuk vinden. Belangrijkste is dat je doet wat je leuk vindt. Kiezen voor een baan om maar werk te hebben leidt nergens toe en de drempel om ergens anders voor te kiezen wordt steeds hoger door de hypotheek en de tweede auto. Dan realiseer je je op je 35ste ineens dat je nog dertig jaar voort moet en raak je gefrustreerd. Vervolgens krijg je last van het Claus-effect: je wordt een voorthobbelend organisme dat al vijftien jaar dood is, zonder dat het je is verteld.'
Zielig
In Enschede zal de nadruk komen te liggen op time management, verkopen/onderhandelen, neurolinguïstisch programmeren, presentatietechnieken en sollicitatietraining. 'We vragen de studenten te definiëren wie ze zijn, wat hun doel is, waarom ze voor hun studie hebben gekozen en hoe ze worden omschreven door iemand die een hekel aan ze heeft. Dat levert vaak lange epistels op, want hun negatieve kanten kennen ze maar al te goed.'
Slechte eigenschappen bestaan niet, verkeerde keuzes wel. 'Als je lui bent en je weet dat je maar twee uur per dag wilt werken, dan moet je je doel daarop aanpassen.' Toch zijn verkeerde keuzes niet altijd negatief. 'Je moet ervan leren, wanneer je weet waar het fout gegaan is. Immers, je kunt wel in de goot blijven liggen en jezelf zielig vinden, maar je kunt ook aan nieuwe kansen werken. Het gemakkelijkste is natuurlijk de ander de schuld te geven van jouw falen, maar zo werkt het niet. Anders gaat je omgeving je zielig vinden en dan sta je echt alleen.'
Alfrink is van mening dat studenten zich al tijdens hun studie moeten oriënteren op de arbeidsmarkt, want de kansen zijn dungezaaid en hoe langer je werkloos bent, des te moeilijker het wordt aan een baan te komen. 'Wat weerhoud je om al gedurende je studie wat sollicitatiegesprekken te voeren, zodat je kunt oefenen. Stel, na je opleiding heb je je tempelmodel ingericht. Je hebt alles mee en je ziet de baan die precies bij je past. Het zou toch jammer zijn wanneer je dan het gesprek verknald omdat je strontzenuwachtig bent.'
'Oefenen met solliciteren komt vaak niet op bij studenten. Ze vinden het niet eerlijk tegenover de werkgever. Tja, die kiest gewoon degene die hij het beste vond. Je moet het klappen van de zweep kennen.'
Een veel gemaakte fout tijdens het sollicitatiegesprek, die ook uitgebreid aan de orde komt tijdens de trainingen, is het feit dat sollicitanten verzuimen met concrete voorbeelden te komen van hun kunnen. Alleen daarmee zijn ze in staat het denkpatroon van de ondervrager te sturen. 'Je moet de personeelsfunctionaris niet de kans geven jouw persoonlijkheid zelf in te vullen. Leg een voorbeeld zeer gedetailleerd neer, zodat de selecteur er absoluut van overtuigd is dat het ook zo ging zoals jij zegt dat het gebeurde. Wanneer je moet aantonen dat je zelfstandig bent heeft het geen zin te vertellen dat je altijd zo fijn van de studentenvereniging lid bent geweest. Je moet vertellen wat je daar gedaan hebt en hoe je bijvoorbeeld problemen daadwerkelijk hebt opgelost. Als je geen goed voorbeeld hebt, leen je er een, verzin je er een. Daar moet je wel goed over nadenken, want je moet het overtuigend kunnen brengen.'
Toch is succesvol solliciteren niet slechts een kwestie van het aanleren van de juiste trucjes. 'Je moet weten welke methode het beste bij jou past. Er zijn tien verschillende soorten gesprekstechnieken. Slechts drie zullen je goed uitkomen. Dat merk je ook in rollenspellen bij conflicthantering. Vaak hoor je na afloop van medecursisten dat zij het anders gedaan zouden hebben. Ja, gelukkig wel.'
'Deelnemers moeten niet denken dat ze na twee dagen precies weten hoe ze hun leven kunnen inrichten. Je krijgt een werkboek met tips, maar dat is geen naslagwerk voor de rest van je leven. Ik zal de laatste zijn om te zeggen dat keuzes maken gemakkelijk is. De kracht zit in jezelf. Je hebt kwaliteiten en je moet weten hoe die te presenteren. De grootste struikelblokken zijn het gebrek aan zelfvertrouwen en zelfkennis. De laatste is de basis voor de eerste. Als je er door zelfkennis achter komt wat je kunt en hoe je daarmee je leven wilt inrichten, dan is er geen mens die daar niet gelukkig van wordt.'
Voor meer informatie kunnen belangstellenden bellen met AIESEC: 053-4893959
