Bankdirecteuren spelen eenzelfde spel. De onafhankelijkheid van de centrale bank bestaat eruit dat ze altijd doet wat de politieke macht verlangt, maar nooit waar de politieke macht om vraagt. Zo zijn er economen die menen dat een renteverlaging een positieve impuls voor de economie kan zijn. Politici die willen scoren mogen deze economen graag openlijk citeren. Maar voor de bankdirecteur die de rentestap daadwerkelijk moet zetten is zo'n politieke aansporing steevast het signaal om met de benen omhoog te gaan zitten en niets te doen.
De bankdirecteur weet dat, mocht het renteinstrument al effectief zijn, dan alleen wanneer het onverwacht gebruikt wordt. In een markt die een renteverlaging verwacht is iedere ingreep tot mislukken gedoemd. Want u weet, de economie hangt van overreacties aan elkaar. Wanneer een renteverlaging van een kwart procent aannemelijk lijkt, heeft de markt een verlaging met een vol procent al ingecalculeerd, en zal zelfs een feitelijke verlaging met een half procent nog als een renteverhoging worden ervaren. Met alle kwalijke gevolgen vandien.
Het functioneren van de centrale bank staat of valt met de onvoorspelbaarheid van haar handelen. Het mag dan ook nooit gebeuren dat, wanneer een politicus zich openlijk uitspreekt voor een renteverlaging, bij wie dan ook maar de indruk zal ontstaan dat er een renteverlaging aan zit te komen. Daarom worden alle uitspraken van politici door directeuren van centrale banken nauwlettend genegeerd. Alan Greenspan is de absolute grootmeester in dit spel. Maar de afgelopen week heeft Wim Duisenberg weer eens aangetoond ook alle kneepjes te beheersen.
Als straks de Euro eenmaal goed op de rails staat, zullen Franse politici er op aandringen dat Duisenberg plaats gaat maken voor Trichet. Maar smeekbeden noch dreigementen zullen Duisenberg van z'n plek krijgen. Tot op een mooie winterdag (als de Fransen al op zoek zijn naar een passende alternatieve topfunctie voor Trichet) de Franse Minister van Financiën naar de Europese Bank belt en tot zijn verbazing niet Duisenberg maar Trichet aan de lijn krijgt. Duisenberg is dan met pensioen. Die zit thuis, te werken aan z'nmemoires. Het verhaal begint met een anekdote over een spelletje aan de keukentafel.
