Universiteiten en hogescholen kunnen nog veel efficiënter met hun geld omgaan. De gemiddelde hogeschool en universiteit `morst' nog acht procent van haar budget. Dat staat in een voorlopige versie van een rapport dat
in opdracht van het ministerie van Onderwijs wordt gemaakt.
In het onderzoek wordt gekeken welke hogeschool en universiteit het
`slimst' haar geld uitgaf in de periode 1990-1994. Hun prestaties zijn als ijkpunt genomen. De gemiddelde hogeschool en universiteit doet het acht procent slechter, blijkt uit het rapport.
Deze uitkomst betekent in feite dat universiteiten en hogescholen meer zouden moeten `produceren' voor het geld dat ze krijgen. Of dat ze acht procent van hun budget kunnen inleveren zonder in de financiële problemen te komen. En dat zou betekenen, dat het ministerie nog best acht procent kan bezuinigen op het hoger onderwijs.
De makers van het rapport, het Instituut voor Onderzoek van Overheidsuitgaven (IOO) en het aan de UT gelieerde onderzoeksinstituut CSHOB, keken in 1994 ook al eens naar de doelmatigheid van het hoger onderwijs. Toen bleek dat de universiteiten nog een efficiencywinst konden boeken van zes procent. De hogescholen zouden zelfs 17 procent beter kunnen draaien.
De onderzoekers nuanceren de uitkomsten in het nieuwe rapport overigens wel. In vergelijking met buitenlandse instituten presteren de Nederlandse hogescholen en universiteiten goed, constateren het IOO en het CSHOB.
Hoewel hogescholen veel beter op hun portemonnee zijn gaan letten, kraakt het nieuwe rapport een paar harde noten over het hbo. Zo hebben hogescholen tussen 1990 en 1994 zwaar verlies geleden op hun commerciële activiteiten, zoals het verkopen van cursussen en andere kennis aan bedrijven. Tegenover elke gulden die via deze contractactiviteiten binnenkomt, staat één gulden zeventig aan kosten.
Twintig procent van de hogescholen berekent hun overhead voor contractiviteiten niet door. Hun contractbureau hoeft bijvoorbeeld geen huur en telefoonkosten te betalen. Deze hogescholen subsidiëren daarmee in feite hun commerciële activiteiten met geld dat voor studenten is bedoeld. Volgens
de wet is dat verboden. Werkgeversorganisatie VNO-NCW klaagt al langere tijd dat hogescholen, maar ook universiteiten, onder de prijs werken door hun werkelijke kosten niet door te berekenen.
Verder doet het er volgens het rapport niet toe of bestuurders hun hogeschool nu centraal `aansturen' of opdelen in kleine instituten. Dat is tenminste niet terug te zien in de efficiencycijfers.
