Studenten laten betalen als zij zich te laat inschrijven voor een tentamen. Bij een aantal universiteiten is dat de gewoonste zaak van de wereld. Ze zijn zelfs nog coulant in vergelijking met anderen, al zeggen ze het zelf.
De minister van Onderwijs schreef in 1994 een brief aan de besturen van universiteiten en hogescholen. Daarin somde hij op wat zij mogen doorberekenen aan studenten. Kosten die het te laat aanmelden voor tentamens met zich meebrengen, horen daar niet bij. Die vallen onder 'het voeren een administratie'. En dat is een verplichting van opleidingen, zegt de wet op het hoger onderwijs.
Toch zijn er universiteiten die moeiteloos een boete uitschrijven voor `laatkomers'. De Katholieke Universiteit Brabant (KUB) is daar vorig studiejaar 12.500 gulden rijker van geworden. Eén keer per jaar de inschrijftermijn overschrijden mag in Tilburg, maar vanaf de tweede keer kost het 50 gulden. In 1997/98 kregen 250 studenten de rekening gepresenteerd.
Terecht, want wie zich te laat inschrijft voor een tentamen veroorzaakt een hoop rompslomp, vindt een medewerker van het Bureau Examens van de KUB. 'Je hebt bijvoorbeeld al een zaal geboekt, die dan te klein te blijkt te zijn.' Een collega van de Erasmus Universiteit in Rotterdam is het met hem eens. 'Studenten kunnen het formulier dat ze zelf moeten invullen niet meer inleveren, dus moeten wij de namen invoeren. En er moeten extra examenopgaven komen en een surveillant. Daar mag je best wat voor vragen.'
Ook aan de Erasmus Universiteit moeten studenten betalen als zij zich tweëenhalve week voor de tentamens nog niet hebben ingeschreven: 25 gulden per keer. En dat mag best 100 gulden worden, oppert het personeelslid van de studentenadministratie, want 'ze betalen het zo gemakkelijk, het helpt absoluut niks'. Hij weet niet exact hoeveel late inschrijvers jaarlijks
langskomen. Maar 'zeker meer dan het dubbele' van het aantal in Tilburg.
Het staat niet vast dat de KUB en Erasmus verkeerd handelen, zegt een woordvoerder van het ministerie: 'Dat moet de rechter toetsen'. De universiteiten vinden het zelf 'nog coulant' in vergelijking met Delft, Leiden en Twente, waar studenten een tentamen kunnen vergeten als zij zich te laat inschrijven.
De VU in Amsterdam buigt zich momenteel over het beboeten van late aanmelders. Een voorlichtster vertelt dat het vrijwel zeker voor de hele universiteit wordt ingevoerd. 'De vraag is alleen nog of we 50 gulden vragen of een ander bedrag.' Studenten zijn het niet met de nieuwe regeling eens. Waarom wordt iemand die een bepaald vak volgt niet automatisch ingeschreven voor het tentamen dat erbij hoort, vragen zij zich af.
Bij studies als natuurkunde, godgeleerdheid en wijsbegeerte van de VU is dat nu nog zo. Maar zij moeten zich omwille van de uniformiteit aanpassen. Ook aan andere universiteiten - Maastricht, Eindhoven en Nijmegen - is inschrijven voor een tentamen niet nodig. Maar dat principe kan niet overal worden ingesteld, legt de woordvoerder van de KUB uit. 'Je kunt bij ons
bijvoorbeeld tentamen doen als je de bijbehorende cursus niet hebt gevolgd. Die flexibiliteit zou je dan moeten opgeven.'
