'I'm sorry, we are really closed on mondays.' De portier van het Rijksmuseum Twenthe stuurt een viertal Amerikanen richting uitgang. De toeristen worden voor de tweede keer teleurgesteld, nadat ze in Amsterdam ook al voor een dichte deur van het Van Gogh Museum stonden. Wegens een verbouwing aldaar hangt een groot deel van de doeken in het 500 meter verder gelegen Rijksmuseum onder de titel 'Van Gogh te gast'. Een ander flinke portie is verhuisd naar de Verenigde Staten waar de wwerken als 'Van Gogh's Van Goghs' drie maanden in Washington en drie maanden in Los Angeles te zien zijn. Een derde gedeelte tenslotte hangt in Enschede. Een bescheiden hoeveelheid weliswaar, maar toch. Zo vaak zal het niet voorkomen dat buitenlanders speciaal op 'ons' Rijksmuseum afkomen.
'De groote Expressie' heet de Twentse tentoonstelling, naar een citaat van Van Gogh. In een brief aan zijn broer Theo schrijft hij: 'En wat ik er mee zoek te krijgen is niet een hand te kunnen teekenen, maar de geste, niet mathematisch correct een kop, maar de groote expressie.' Het gaat Van Gogh hierbij niet louter om het schilderen van uitdrukkingen, laat staan om technisch perfecte tekeningen, maar om het uitbeelden van het leven zelf. En dat leven zelf is rauw, vol kwellingen. Vooral zijn laatste schilderijen uit Zuid-Frankrijk getuigen hiervan.
In totaal hangen twaalf schilderijen van Van Gogh in het Rijksmuseum Twenthe. De werken komen uit zijn Nederlandse tijd in Nuenen en zijn Franse tijd in Parijs en de Provence. Toen Van Gogh nog in Nederland was ontpopte hij zich als een boerenschilder. Hij identificeerde zichzelf met de hardwerkende en arme plattelandslui. Van deze tijd dateert bijvoorbeeld de Kop van een boerin met witte kap. De grove kenmerkende penseelstreken zijn hier al duidelijk aanwezig. In zijn Parijse tijd is Van Gogh straatarm. Het lukt hem niet modellen te krijgen en daarom zoekt hij zijn toevlucht tot stadsgezichten, stillevens en zelfportretten, waarvan hij er in twee jaar tijd maar liefst negenentwintig maakt. In zijn laatste jaren in de Provence schildert Van Gogh veel landschappen.
Los van De groote Expressie is het Rijksmuseum überhaupt de moeite waard. Het ietwat stijve gebouw uit de jaren twintig is drie jaar geleden verbouwd door de architect Ben van Berkel. Zonder afbreuk te doen aan het oude pand zijn er diverse moderne veranderingen aangebracht, waaronder het restaurant en de grote expositieruimte. De zalen voor de oudere kunst zijn in heldere kleuren geschilderd, wat een mooi effect geeft. In de permanente collectie zijn er misschien geen spetterende hoogtepunten die veel publiek trekken, maar het biedt wel eeninteressante blik op verschillende perioden van met name de westerse schilderkunst.
De groote Expressie tot en met 5 april in het Rijksmuseum Twenthe, Lasondersingel 129-131, tel 4358675. Entree: f. 10,-/f. 7,50 (studenten, CJP, E-pas)/f. 2,50 (MJK). Geopend dinsdag tot zondag van 11.00 tot 17.00 uur.
