Het rapport van de Commissie Van Traa over opsporingsmethoden had De Gier tot op de komma bestudeerd. 'Ik kende alle namen, cijfers en verbanden die in het deelrapport Luchthaven Schiphol en Haven Rotterdam beschreven worden. Bij de Marechaussee waren ze wel behoorlijk onder de indruk van dat enthousiasme.' De Gier wilde gewoon per se zijn stage voor het gestructureerde vrij doctoraalprogramma Veiligheidsstudies bij de Justitiële Dienst vervullen. 'Altijd ben ik al mateloos geboeid door de grote, georganiseerde criminaliteit. Mijn tweede grote fascinatie is alles wat met vliegtuigen te maken heeft. Ook wilde ik iets internationaals.' De coördinator van Veiligheidsstudies, professor Bruinsma, vertelde De Gier dat hij Schiphol wel uit zijn hoofd kon zetten. Misschien dat Mainport Rotterdam wel zou lukken. 'Bruinsma heeft voor de Commissie Opsporingsmethoden onderzoek gedaan naar Schiphol, en wist dus wel waarover hij het had.'
De Gier kreeg het toch voor elkaar om bij de Marechaussee Luchtvaart op gesprek te komen. 'Majoor Kuijs van de Justitiële Dienst leunde achterover, stak een sigaretje op, en nam een houding aan van: 'Probeer jij ons maar eens te overtuigen'. Na drie uur lang alles wat ik wist over tafel gegooid te hebben, was het genoeg. Ik was aangenomen.' Het geluk van hogerhand had hem daarbij geholpen. Via Bruinsma en een districtschef van de Criminele Inlichtingen Dienst was zijn naam binnengesijpeld.
Even slikken was het wel toen De Gier daadwerkelijk met zijn opdracht over rechercheprocessen bij de Marechaussee aan de slag ging. 'Het werd er goed ingewreven wat mijn verantwoordelijkheid was. Ik kreeg de opdracht om bepaalde dingen niet te lang te onthouden. Stukken moesten vernietigd worden, en ik mocht vooral met niemand over mijn onderzoek praten. Dat was in het begin niet eenvoudig, want je wilt je enthousiasme en je frustraties toch met familie en vrienden delen.'
Eenmaal binnen bij de Justitiële Dienst gingen ontzettend veel deuren letterlijk voor hem open. 'Ik had een superpasje, waarmee ik toegang had tot de meest beveiligde gebieden op Schiphol. Ook had ik een grote werkkamer met een laserprinter voor mezelf en maar liefst vier begeleiders. Dat wekte wel eens verbazing bij sommige medewerkers, net als het feit dat ik voor mijn onderzoek toegang had tot zoveel geheime operationele informatie. Hoewel ik me voor kan stellen dat dat bedreigendover kon komen, ben ik ontzettend goed begeleid en geholpen. Ze hebben zelfs heel veel moeite gedaan om mij een first-class vliegtuigstoel als afscheidscadeau te geven. Het is dan helaas niet gelukt, maar het toont wel de waardering die de Marechaussee voor mij had.
Zelf staat De Gier er ook wel van te kijken tot hoeveel informatie hij toegang kreeg. 'Vooraf was het natuurlijk nooit de bedoeling dat ik zo diep in de organisatie zou duiken. Omdat mijn begeleiders echt achter een hoog wetenschappelijk gehalte van mijn onderzoek stonden, kreeg ik vrij makkelijk toestemming om iets te doen. In mijn onderzoek naar mensensmokkel van 173 tamils, dat pas nog in het programma Zembla op televisie was, ben ik zelfs meegeweest om de hoofdverdachten van het bed te lichten. Een onvergetelijke ervaring.'
De Gier kan er niet over uit hoe intelligent de Marechaussee te werk gaat. 'Helaas kan ik niet in details treden. De smokkeltrucs zijn soms extreem vernuftig, maar hoe de smokkel ontdekt wordt is helemaal waanzinnig knap.' In het onderzoek naar de smokkel van de tamils waren nog enigszins leesbare (soms uit het toilet opgeviste) paspoortsnippers de enige strohalm. 'Dit was het begin waardoor de hoofdverdachten uiteindelijk aangehouden konden worden.'
Het stageverslag van De Gier bevat geen namen, mocht slechts door één begeleider van de UT gelezen worden en ligt nu veilig opgeborgen. De Gier moet nog een paar vakken doen en gaat dan afstuderen. Hoewel hij bij de Marechaussee de tijd van zijn leven had, wil hij ook nog wel ergens anders kijken. Haven Rotterdam, Europol, BVD, FIOD of CRI. 'Veiligheidsstudies zijn het nu eenmaal helemaal voor mij.'
Jan Willem van Poortvliet
Martijn de Gier
