Nederlandse universiteiten vragen veel te weinig octrooien aan. Dat komt omdat wetenschappers daar nauwelijks kaas van gegeten hebben, zeggen onderzoekers van de Universiteit van Amsterdam. Maar volgens de universiteiten
zelf kost een octrooi vaak meer dan het opbrengt.
Wetenschappers publiceren veel, maar patenteren weinig. De gemiddelde universiteit vraagt per jaar slechts tien tot vijftien octrooien aan, terwijl dat er in heel Nederland drieduizend zijn. Dat is vreemd, want universiteiten zijn verantwoordelijk voor een groot deel van het Nederlandse onderzoek.
Sommige universiteiten vinden octrooien in strijd met hun doelstellingen, zo blijkt uit een rapport van de economisch onderzoeksinstituut SEO aan de Universiteit van Amsterdam. Daarnaast zien veel wetenschappers eenvoudig niet dat hun vinding commercieel interessant is. Ze weten ook niet hoe dat
moet, een octrooi aanvragen. En als het toch zover komt, zijn ze te weinig ondernemer om het octrooi goed uit te baten.
Amerikaanse en Israëlische universiteiten doen het veel beter. De hoogste ambtenaar van het ministerie van Economische Zaken roept Nederlandse universiteiten op dit voorbeeld te volgen. 'Universiteiten laten geld liggen', aldus prof.dr. S. van Wijnbergen tijdens een symposium vorige week over het
onderwerp.
Met name technologisch, medisch en bèta-onderzoek is geschikt voor het aanvragen van octrooien. Wetenschappers in deze sectoren wijten hun gebrek aan daadkracht aan de besturen van de universiteiten. Er zou een centrale plek moeten komen waar onderzoekers met vragen over octrooien terecht kunnen. Tijdens het symposium werd geopperd dat dat een taak voor de
VSNU, de belangenvereniging van de universiteiten, zou kunnen zijn.
Maar VSNU-voorzitter prof.drs. R. Meijerink houdt de boot af. De universiteiten zullen binnenkort met elkaar overleggen over het onderwerp, zei hij. Maar zelf vindt hij het `onzin' dat universiteiten geld zouden laten liggen. Een octrooi is erg duur, en de praktijk bewijst dat slechts één op de honderd octrooien winstgevend wordt.
Het ministerie van Onderwijs deelt de visie van Meijerink. Topambtenaar ir. R. de Wijkerslooth is zelfs `verheugd' dat universiteiten weinig octrooien aanvragen. 'Om te beslissen of je wel of niet een octrooi aanvraagt, moet je namelijk midden in de markt staan', zegt hij. Hooguit wetenschappers aan de vier technologische topinstituten en in de biomedische hoek verkeren in die positie. Voor de rest kost een octrooi alleen maar geld.
