Blijken van eerbetoon sieren zijn kantoor. Een koperkleurige plaquette uit China prijkt naast twee kunststukjes van studievereniging Alembic. Aan een wand vormen papieren huldeblijken een collage. Zijn medewerkers vernoemden het straatje bij het Hoge Druk Lab naar hem. Onlangs ontving hij in Londen uit handen van Prins Philip het erelidmaatschap van de 'Institution of Chemical Engineers'. En er staan hem dit jaar nog twee eredoctoraten te wachten.
'Ik denk wel dat ik een excellerende student was', geeft hij toe. Van de vierhonderdtachtig generatiegenoten studeerde hij als tweede af, in ietsje minder dan zes jaar. En dat terwijl hij - corpslid! - maar zo'n beetje om het jaar studeerde.
Daarna werd het Shell, overzee. Tot hij een brief kreeg van zijn oude leermeester Hans Kramers. Of hij de vakgroep chemische reactorkunde wilde komen opbouwen, destijds een nieuw vakgebied. Dat deed hij, al promoverend.
Met de doctorstitel op zak werd hij, 32 jaar oud, directeur van een Amerikaans-Nederlandse joint venture. Eerst bouwde hij de fabriek, daarna zette hij de verkooporganisatie op. Hij had nog nooit zoiets gedaan, maar bezat een 'gezond zelfvertrouwen'. 'Ik wist dat ik in staat was mensen te beoordelen en er voor te zorgen dat ze goed functioneerden en samenwerkten.'
Later genoot hij bij Enka-Glanzstoff als directeur verkoop en financiën van de onderhandelingen om miljoenencontracten. 'Een voortdurend pokerspel gebaseerd op vertrouwen en waardering.'
Na een positie als crisismanager bij Philips accepteerde hij in 1977 een buitengewoon hoogleraarschap proceseconomie aan de UT. Drie jaar later werd hij hoogleraar processen en producten. Na twee jaar vroeg decaan Jan Schuijer hem het Hoge Druk Laboratorium nieuw leven in te blazen. Probleem was dat hij daarvoor geen geld kreeg. Dus bedacht Westerterp een project en benaderde daarmee, met succes, de industrie. Het werd zijn grote doorbraak.
Bij bepaalde processen, legt hij uit, stopt de reactie hoewel er nog grondstoffen aanwezig zijn. De scheiding van gewenst product en grondstoffen kost veel energie. Westerterp bedacht een methode om het scheiden en reageren te combineren: de multifunctionele reactor. 'Als je in de geschiedenis duikt', zegt hij bescheiden, 'zie je dat het principe al vaker is toegepast.' Dankzij zijn werk is de ontwikkeling van multifunctionele reactoren echter pas goed op gang gekomen.
Hij haalt een buis tevoorschijn, de bewuste trickle flow reactor, gevuld met kraalachtige korrels, katalysatorpillen. Van boven naar beneden stroomt een fijn poeder, dat het product adsorbeert. De grondstoffen, gassen, stromen omhoog. Een elegante oplossing, maar hoe kom je op het idee? Hij weet het niet. 'Ik denk dat dat bij alle mensen verschillend gaat. Bij mezelf heb ik nooit het idee gehad, ik heb een idee. Je ziet het gewoon.'
Het aantal, zoals hij dat uitdrukt, 'leuke dingen' dat hij heeft gedaan in het Hoge Druk Lab is groot. Veel werk is uiteraard verricht aan de trickle flow reactor. Westerterp liet er eentje uitrusten met een middenstuk van polycarbonaat, zodat de onderzoekers met hoge drukken konden werken en tegelijkertijd zicht hadden op wat er in de reactor gebeurde. Een kunststukje van de technische dienst en de ontwerpers, zegt hij, dat uiteindelijk tegen een druk van driehonderd atmosfeer bestand bleek.
Ook een ander type reactor, de gekoelde buis, is al jarenlang onderwerp van studie. Doel is een volledige wiskundige beschrijving, zodat het ontwerp niet meer proefondervindelijk tot stand hoeft te komen. Dit scheelt bedrijven 'ettelijke miljoenen' guldens. Westerterp hoopt dat de twee promovendi die nu bezig zijn de laatste problemen kunnen oplossen.
Hij warmt helemáál op als hij begint over onderzoek naar explosies in stromende gassen. 'Die zijn door chemisch technologen altijd als iets mysterieus beschouwd. Ik heb ook daarvoor een theorie ontwikkeld. Metingen aan een mengsel van ethyleen en zuurstof blijken geweldig goed te kloppen. Ik ben er van overtuigd dat die benadering universeel is.' De installatie die voor dit onderzoek is gebouwd wil hij verkopen aan TNO. Verschillende ondernemingen hebben belangstelling getoond voor metingen aan hun explosieve gasmengsels. 'Zodra je werk bekend wordt, komen talloze bedrijven op je af', zegt Westerterp.
De gasfase-polymerisatie reactor trekt zelfs een wereldwijde belangstelling. Gasfase-polymerisatie wordt nog slechts door één bedrijf op wereldschaal toegepast, maar is potentieel erg interessant omdat het tot een geringere milieubelasting en betere producten leidt.
Het onderzoek naar polymerisatiereactoren, in 1990 geïnitieerd op verzoek van NWO, is momenteel een van de grootste activiteiten van Westerterps groep. Voor het succes daarvan wijst hij ook met name naar prof. Hans Weickert, een specialist op dit gebied, die hij uit het voormalige Oost-Duitsland haalde.
Westerterp paart commercieel talent aan wetenschappelijk inzicht. 'Ik heb altijd fundamenteel onderzoek gedaan, maar dat was ook altijd in opdracht. STW is één van mijn hoofdfinanciers geweest. Die ben ik geweldig erkentelijk. Ik gaf een miljoen uit, hoewel ik van de faculteit slechts vijftigduizend gulden kreeg. Pas de afgelopen drie jaar ontvang ik echt grotere bedragen van de universiteit. Dat komt door het nieuwe model, dat meer op output financiert. Wij zijn met vijftig afstudeerders per jaar veruit de grootste club binnen CT', zegt hij niet zonder enige trots.
Nu gaat hij zijn 'job' aan de UT afbouwen. Wel blijft hij nog een halve dagtaak actief als president van de Europese Federatie voor Chemische Technologie. En gaat hij meer tijd besteden aan zijn vrinden en zijn vrouw. 'Want ik heb hier natuurlijk verschrikkelijk hard gewerkt.'
'Ik heb hier natuurlijk verschrikkelijk hard gewerkt.'
