Het middel mist echter zijn uitwerking niet: om je te handhaven
zal je als ontwikkelend mens gauw de weg van de minste weerstand kiezen,
de weg ook van de minste creativiteit, de weg waarin je je laat inperken
door wat je omgeving je oplegt. Aanvankelijk ben je als pasgeborene
vloeibaar, maar tijdens je ontwikkeling stol je in het kant en klare
omhulsel van 'maatschappelijke eenheidsworst'.
De een na de ander ontdekt het trieste van dit conformisme en gaat wegen zoeken om een andere gedaante aan te nemen. Met wisselend succes: criminelen, gestoorden, depressieven, psychopaten en Piet Vroon.
Een bewijs voor het gelijk van deze redenering komt uit de schaaksport. Na ongeveer zes jaar in de 'juiste' richting gekneed te zijn, ontstaat er in je kindergeest de behoefte om je ideëen eens te uiten zonder dat iemand je creativiteit afremt: het schaakspel! Na een korte periode vol teleurstellingen waarin je de strakke regels van het spel worden bijgebracht, ontdek je een nieuwe manier om het verbod op creativiteit te ontduiken: doorgeefschaak, schietschaak, explosieschaak, twee-zettenschaak, weggeefschaak of het liefst 'ik-verzin-zelf-de-regels-schaak'. Maar dan beginnen de frustraties opnieuw: de schaakboeken met al hun strategische dogmata. Inmiddels ben je dan al verworden tot eenheidsworst.
Wat echter als je elke dag aan de lopende band staat en niet eens
de kans krijgt om tussen de eentonigheid door anders te zijn? Vraagt dat
niet om criminelen, gestoorden, depressieven, psychopaten en Piet Vroon?
Gelukkig bewijst de geschiedenis dat er elke generatie weer
non-conformisten opstaan die het ongelijk van de vorige generatie
aantonen. De conclusie moet dan wel zijn dat creativiteit een
noodzakelijke uitlaatklep is voor de volwassen geworden eenheidsworst: geen zonde maar een heldendaad!
Arjeh Willemze
