Na tweendertig jaar UT verkast Ben Olde Agterhuis naar Groningen. De man die op de campus het Facilitair Bedrijf vorm gaf, gaat bij de gemeente Groningen nog eens zo'n kunstje doen. Waarom? 'Ik ben gewoon gezond. En ik heb ambitie.'
Olde Agterhuis (53) neemt op 19 december officieel afscheid van de UT-gemeenschap, na een carrière op de campus als factuurverwerker, inkoper, faculteitsdirecteur, hoofd algemene zaken en - als laatste - directeur van het Facilitair Bedrijf. Per 1 januari volgt Ton Koppen, nu nog CIV-directeur, hem op en gaat Olde Agterhuis bij de gemeente Groningen aan de slag als directeur van het nog te vormen facilitair bedrijf.
Olde Agterhuis verlaat de UT in roerige tijden, maar pikt de - voorlopige - ontknoping van de crisis nog net mee.
'Het is jammer dat zoiets gebeurt. Dat is niet goed voor het college en niet voor de UT. Wat je wel weer van zoiets leert is dat een verzameling intelligentie niet hetzelfde is als een verzameling wijsheid. Ik hoop dat de gekozen oplossing werkt, want ondertussen blijven de problemen natuurlijk dezelfde. Ik hoop dat men met z'n allen zo wijs is dat daar een oplossing voor gevonden wordt. Dat geldt voor alle betrokkenen: het college, de decanen, de wetenschappelijk directeuren, maar ook voor de directeuren van de diensten, die tot nu toe, jammer genoeg, stelselmatig buiten het overleg zijn gehouden. Ook die kennis en ervaring moet je in zo'n proces benutten.'
Wie denkt dat hier enige frustratie doorklinkt in de stem van de vertrekkende directeur heeft het mis. 'Mijn vertrek heeft niets te maken met die crisis,' verzekert Olde Agterhuis, ook al vindt hij dat de diensten de laatste tijd 'iets te vaak' hebben moeten horen dat het primaire proces het belangrijkst is. 'Dat beseffen de diensten heus wel. Bij elke beslissing die wij in het Facilitair Bedrijf nemen over het wel of niet aanbieden van diensten, stellen we de vraag of het een toegevoegde waarde heeft voor het primaire proces. Als dat niet zo is, stoten we het af of beginnen we er niet aan. En zo zie je dat er meer diensten zijn die bereid zijn tot ingrijpende veranderingen.'
Met veranderingen hield Olde Agterhuis zich met name de afgelopen tien jaar veelvuldig bezig. Begin jaren negentig veranderde hij de dienst Algemene Zaken in het Servicecentrum, gevolgd door de fusie met Huisvesting en Onderhoudszaken ('dat was voor het eerstdat er op de UT iets werd samengevoegd in plaats van afgesplitst') en - vanaf 1997 - het vorm geven van het Facilitair Bedrijf. En nu zoekt Olde Agterhuis de verandering buiten de poorten van de UT.
'Ik heb altijd gezegd dat ik rond m'n vijftigste nog eens iets anders wilde gaan doen. In Groningen heb ik bovendien het gevoel dat ik daar nog iets kan creëren. Het facilitaire denken in gemeentes heeft nog niet zo veel wortel geschoten, dus je zult van een soort vormeloze sitiuatie - en tegen het cynisme van andere diensten in - er toch iets van moeten maken.'
Wat hij in Twente ingevoerd heeft zal hij zeker naar Groningen exporteren. Een model dat uitgaat van een beperkt aantal kerntaken voor een facilitaire dienst, gebaseerd op het regisseren van processen, zoveel mogelijk uitbesteden, slim contracteren, en een centrale rol voor de facility managers, die als vooruitgeschoven posten in de gebouwen opereren. 'Onze klanten - en dat zijn de mensen in de gebouwen - zijn het belangrijkst. Onze facility managers moeten hen daarvan overtuigen, en vervolgens moeten zij ons intern er weer van overtuigen dat de klanten gelijk hebben. Om dat spel te leren hebben we heel veel geïnvesteerd in het opleiden en ontwikkelen van eigen mensen. En als je nu ziet hoe goed dat loopt, mag je trots zijn op wat die mensen bereikt hebben. Dat is genieten geblazen. Er staat een organisatie met body, die niet afhankelijk is van het vertrek van een directeur.'
De voldoening waarmee Olde Agterhuis over zijn laatste klus spreekt, doet vermoeden dat hij bij het FB zijn mooiste momenten heeft gekend, maar met evenveel plezier kijkt hij terug op zijn tijd als inkoper of faculteitsdirecteur.
'Ik heb altijd de kans gekregen om me te ontwikkelen. Eerst via het avond-atheneum, toen de economiestudie en m'n MBA. Zelfontplooiing vind ik heel belangrijk. Iedereen in mijn omgeving die dat wil zal ik altijd stimuleren om dat te doen. Of hij nu binnen of buiten z'n huidige werk een volgende stap zet. Ik vind het fascinerend om te ontdekken wat mensen allemaal kunnen. Dat blijkt heel veel te zijn. Als je wilt, kun je ook als dienst zo ontzettend veel uit mensen halen ...'
Olde Agterhuis praat niet alsof hij aan het afbouwen is, maar het afscheid, over ruim twee weken, nadert onherroepelijk. Twente verdwijnt na 32 jaar uit beeld en het landleven dat Olde Agterhuis gaat leiden op zijn pas verworven boerderij in Ter Apel lonkt.
'Natuurlijk voel ik me zwaar verknocht aan de UT. Het is een prachtige instelling. Maar zoiets heeft misschien meer met jezelf te maken dan met het instituut op zich. Als ik straks bij de gemeente Groningen werk, voel ik me ook weer zeer betrokken.'
Ben Olde Agterhuis
