Met enige verbijstering las ik in het UT-nieuws hoe plannen voor een nieuwe medische opleiding aan de UT gestalte krijgen. Niet dat ik daar iets tegen heb. De verbijstering wordt veroorzaakt door één zinsnede: de artsen die nu opgeleid worden zijn 'te knap', een opleiding van vijf jaar in plaats van zes is dus voldoende. Artsen zouden geen encyclopedische kennis hoeven te bezitten, maar ze moeten leren om informatie te vergaren waar dat nodig is. Hoe kom je daarop? Toch niet vanwegen ontevredenheid over het functioneren van artsen? Daar lijken de problemen niet in het feit te liggen dat artsen 'te knap' zijn. Eerder in tegendeel. Eerder dat ze denken dat ze knap genoeg zijn. Eerder dat ze patiënten niet als gehele mensen zien maar als been of blinde darm. Eerder in de organisatie van de gezondheidszorg met zijn sterke hiërarchie. Vernieuwing in opleiding zou dus eerder op attitude moeten worden gericht. Verkorting van de artsenopleiding zou ook kunnen door meer gebruik maken van informatietechnologie in de opleiding. Uiteraard moeten we informatietechnologie daar gebruiken waar het inderdaad bruikbaar is. Computers kunnen helpen bij het opbouwen van cognitieve routinevaardigheden, bijvoorbeeld bij het leren van tafels of van topologie. Dus ook bij de anatomie van de mens. Misschien kun je met behulp van de computer ook een tikkeltje meer of sneller feiten van buiten leren (daarvoor zou ik wel graag demonstraties willen zien). Je kunt de computer prima gebruiken voor visualisaties, met name als het om dynamische processen gaat. Maar je vraagt van een arts toch meer dan 'encyclopedisch' weten. Je kunt als arts toch alleen maar iets met dit weten doen als je de samenhangen van al de feiten ook weet. Dan moet je toch de ruimte die misschien vrij komt door inzet van de computer in het onderwijs gebruiken voor de vaardigheden op hoger niveau. Het is nog erger: volgens het artikel wordt de computer ingezet om de dure practica te vervangen. Hoe moet ik me dat voorstellen? Wordt een operatie in een simulator geleerd, waar je met de muis het instrument moet aanklikken (zoals je in DOOM het wapen aanklikt)? Stuur je het scalpel dan met de muis of met het toetsenbord? Je kunt niet eens zoiets eenvoudigs als het scheiden van eiwit van eigeel van de computer leren! De computer is uiteraard een ideaal middel om informatie te vinden. Jehebt er echter aan die informatie alleen dan iets als je ze goed kunt interpreteren. Hiervoor heb je al een encyclopedisch weten nodig. Als artsen wilt leren om op een goede en zinvolle manier om te gaan met de mogelijkheden van de computer dan moet er iets bijgevoegd worden in de opleiding. De opleiding moet eerder langer dan korter worden. Je moet niet geloven dat opleidingen goedkoper worden als je meer gebruik maakt van de computer. Hoeveel wordt de computer nu ingezet in het onderwijs? Bar weinig. Niet omdat men niet in het nut gelooft maar omdat het opbouwen van goede programma's voor het leren een enorme klus is. De investering is ongelofelijk groot. De nieuwe artsopleiding lijkt ingegeven door motieven die met hulpverlening niets te maken hebben: het gaat heel plat om geld en prestige. Je komt dan met kreten waarvan je denkt dat die politiek goed liggen (sneller, effectiever, goedkoper en we maken gebruik van IC technologie). Je gaat niet daarvan uit welke vernieuwing het beroep vraagt. Ik vind niets van gedachten over de kerntaken in de gezondheidszorg terug in de plannen, hiervan is men schijnbaar niet bevlogen, maar wel van zaken in samenhang met geld, prestige, macht en wapenfeiten. Voor alle duidelijkheid: ik ben geen arts, maar ik ben wel een klant van artsen. Ik ben diegene die je moet vragen wat voor een soort arts ik wil. Als de opleiding op die manier wordt ingevoerd zal ik over tien jaar de arts vragen waar hij is opgeleid. Indien die uit Twente komt zal ik een andere arts zoeken. De auteurs van het opleidingsvoorstel zullen waarschijnlijk hetzelfde doen. Miko Elwenspoek
