Chris van Olffen (26) zit sinds januari dit jaar bij de Company. Studeerde in april 1999 af aan de faculteit werktuigbouwkunde, technische mechanica. Zijn afstudeerdocent was professor H. Tijdeman. Na een baan bij een technisch adviesbureau, liep hij gedurende viereneenhalve maand stage bij Toshiba in Japan. Hij deed dat in het kader van het zogenaamde Japan Prijswinnaars Programma, een prestigieuze beurs die jaarlijks wordt toegekend aan 20 studenten, geselecteerd uit een aanbod van gemiddeld 200. Japans leerde hij in Leiden. Tijdens zijn stage deed hij drie verschillende, uiteenlopende opdrachten: onderzoek naar de haalbaarheid van een nieuwe productiemethode van lcd-schermen, een spanningsberekeningen aan een compostbak en het ontwerp van een machine ter afgeving van lijm ten behoeve van de productie van printplaten. Zijn 'echte' stage deed hij in Australië, gericht op een sterkteanalyse van een glasvezelversterkte watertank ('specifiek was dat het om een vierkant tank ging'). Ander hoogtepunt: de studiereis van zijn studievereniging Isaac Newton naar Zuid-Amerika.
Terug uit Japan koos Chris voor de consultancy. 'Ik had zijdelings geproefd aan managementvraagstukken en dat beviel me beter dan pure techniek of onderzoek.' Na een open sollicitatie werd hij aangenomen bij McKinsey. Chris is momenteel in samenwerking met de afdeling recruiting van McKinsey bezig met een onderzoek naar de haalbaarheid van een website voor een community van topstudenten.
Zelf was hij voorzitter van de IK '97. 'Ik heb een brede interesse. Al tijdens mijn studie wilde ik eigenlijk de consultancy in. Ik hou van resultaatgericht werk. Het heeft impact en is heel maatschappelijk. Teamwerk ligt me goed.' Wat hem betreft zit zijn groei in het verkrijgen van steeds meer kennis en verantwoordelijkheden.
Thijs Arlman (25) studeerde af bij prof. D. Lohse, op het terrein van sonoluminiscentie, TN. Hij was tijdens zijn studie voorzitter van AEGEE, zat ook in de faculteitsraad. Maakte direct na zijn afstuderen een reis van een maand door Azië. Zijn stage deed hij bij Akzo Amerika, een technische opdracht over een bepaald koelingsproces. Arlman doet bij McKinsey verschillende korte projecten. Investment in start-ups, overnames van bestaande bedrijven. Mijn interesse is tijdens mijn studie steeds verder afgedreven van promoveren entechniek. Ik had dat wel een beetje gezien. Het komt hier vooral aan op economie en bedrijfskunde. Dat leer ik in de praktijk, mede op basis van wat ik aan bijvakken opstak tijdens de studie. Ik kan bepaalde dingen goed.'
Net als dat van de andere fellows is zijn perspectief na ruim twee jaar: een jaar lang business school opleidend tot master of business administration. Zelf te regelen via een selectieprocedure. De baas betaalt deze opleiding die al gauw meer dan een halve ton kost. Na de MBA word je associate.
Arlman vindt die eenjarige studie een weloverwogen investering van McKinsey in mensen. 'McKinsey is, voorzover ik weet, de enige die op deze manier zo'n opleiding aanbiedt. Daarna bestaat de keus om terug te komen dan wel te vertrekken.'
'Wat mijn keuze zal zijn? Zoals ik het nu zie, wil ik voorlopig wel blijven. Maar ik blijf calculerend en zal nieuwe uitdagingen, als die zich voordoen, niet uit de weg gaan'. Arlman noemt de aanpak naar de clienten toe 'haast wetenschappelijk'. 'We proberen zo snel mogelijk het probleem vast te stellen en vanuit de kern te analyseren. In dat opzicht lijkt het soms een onderzoeksinstituut, maar danm toch anders'.
Marieke Slootman (24) zit nu na haar TN studie ruim vijf maanden bij McKinsey en werkt momenteel aan een project voor een bank in het midden des lands. 'Dit werk haalt uit je wat je in je hebt', zegt ze. 'Het is een stimulerende omgeving en totaal anders dan waarvoor je in feite bent opgeleid, namelijk tot onderzoeker.' Het neemt niet weg dat ze haar studie, terugkijkend, 'bere-interessant' vond. 'Maar zes jaar is genoeg.' Ze volgde diverse bedrijfskundige vakken, die haar nu goed van pas komen. Daarnaast zat zij in het bestuur van studievereniging Arago en fotografievereniging Foton.
Marieke omschrijft zichzelf als iemand die van alles wil weten hoe het in elkaar zit. 'Mijn technische achtergrond helpt me daarbij enorm.' Ze liep stage bij KPN Telecom, waar ze zich bezighield met de inrichting van bedrijfsprocessen, en bij KPN Research. Haar afstudeeronderzoek deed ze bij Philips Natlab. 'Het gaat om leuke, uitdagende problemen. Daarom nemen ze mensen als wij, die kunnen dat wel.'
Arnout Hamster (29) schuift aan bij het gesprek. Vertelt dat hij gepromoveerd is bij Lage Temperaturen, TN en sinds oktober '99 werkzaam is bij McKinsey. In de opmerking van Slootman kan hij zich geheel vinden. 'Klopt, die potentie om ingewikkelde problemen te analyseren hebben we.' Net als de anderen hebben ze een passie voor techniek en een brede interesse. Marieke: 'WenM-vakken helpen je daarbij.' Arnout: 'Je moet gaan doen wat je leuk vindt. Voorkom een loopbaanfuik zodat je blijft hangen in je ontwikkeling of vastloopt. Je vorm mag je niet verliezen. Zorg veeleer voor interessante en enerverende ervaringen, variatie, spanning en vooral ook leuke mensen om je heen.' En daar hebben de oud-UT-studenten niet over te klagen.
Vanwaar die aio-opleiding? Arnout: 'Ik heb in mezelf geïnvesteerdzou je kunnen zeggen. Ik studeerde af op supergeleidende tunnelfuncties, een ontzettend leuk project in een enthousiaste groep. Een promotie was een logisch vervolg van mijn studie, vond ik. Daarna kwam ik voor de keuze te staan: word ik onderzoeker in het bedrijfsleven of ga ik iets geheel anders doen. Je wordt tijdens je studie vooral technisch gevormd. Maar gelukkig zijn mensen slim genoeg om andere keuzes te maken dan waarvoor je wordt opgeleid. Ik merkte van mezelf dat ik als onderzoeker wilde meepraten op beleidsniveau en over strategische keuzes van het onderzoek.'
Marieke Slootman werkt zoals gezegd op locatie bij de cliënt, maar ze zegt er niet veel over kwijt te kunnen. 'De regel is dat we daar terughoudend in zijn, ook tegenover elkaar, om confidentialiteit voor de cliënten te garanderen. De komende twee jaar wil ik zoveel mogelijk verschillende projecten doen. Groeien. Bijdragen leveren in vergaderingen. Iedere dag nieuwe dingen opsteken. Finance, media, manufacturing, maar ook high tech, het is allemaal heel fascinerend. Op termijn wil ik me specialiseren'. Slootman ziet al uit naar de business opleiding die het bedrijf haar aanbiedt, een optie die Arnout vanwege zijn vierjarige investering in een doctoraat, aan zich voorbij laat gaan. Marieke: 'Ik zou wel naar INSEAD bij Parijs willen. Maar dan moet ik natuurlijk wel tegen die tijd door de selectie heenkomen'.
Arnout is in anderhalf jaar doorgegroeid naar associate. Hij werkt momenteel aan een project waarin het gaat om het optimaliseren van de productie en verkoop van bouwmaterialen. 'Productdistributie, marketing, sales, het zijn allemaal disciplines waarvan je snel in de gaten krijgt hoe ze werken bij het bedrijf.' 'Dit is een fantastische leerschool', vinden ze zonder uitzondering. Tijdens zijn studie was Hamster bij Euros wedstrijdcoach 'lichte' ploegen. Zijn stage deed hij op een Erasmusbeurs in het Spaanse Zaragossa.
Beiden zijn het er over eens dat een advies aan een cliënt impact moet hebben, iets moet toevoegen. 'Een goed advies geeft aan waar het echte probleem ligt. Dat is je meerwaarde.' Marieke: 'Het vervelendste is als er niks met je advies gedaan wordt.'
Maarten Hoogendoorn (24) studeerde vorig jaar april af bij de vakgroep OMST (logistiek, TBK) en belandde in september bij McKinsey. Tijdens zijn afstudeerstage bij de afdeling netwerkplanning van KLM werkte hij zes maanden aan de verbetering van een model voor concurrentieanalyse. Daarvoor had hij al een extra stage gelopen bij Unilever, met als opdracht, het ontwikkelen van een waardemodel voor de Frozen Food business. Maarten: 'Ik was redelijk opgeschoten met m'n studie en ik kreeg op deze manier de kans om in de keuken te kijken van een multinational. Mijn extra drive was te kijken wat het werk daar zoal inhield. Zou Unilever aantrekkelijk zijn voor me? Waar het mij om ging was uitdagend en interessant werk, veel leren, en leuke mensen.'
Hoogendoorn zag Unilever best zitten, maar toch viel zijn keuze op het consultancybureau in Amsterdam. Over het McKinseygevoel is hij zeer te spreken. 'We werken hier met gelijkgestemde mensen diewillen samenwerken, gedreven zijn en van hun baan een leuke tijd willen maken. Je bent professional en er zijn volop kansen voor groei.'
Er is altijd ruimte om een volgende stap in je carrière te maken. Je bent niet afhankelijk van de prestaties van anderen.' Maarten heeft net een project afgerond, gericht op de strategie van een business-unit van een bepaald bedrijf. Hij staat open voor ieder ander project, in Amsterdam, elders in Nederland of firmwide. 'Je kunt je voorkeur aangeven via het interne VOX-systeem, waarbij direct is af te lezen wat er wereldwijd aan projecten openstaat. De kans is groot dat je kunt starten op een project van je voorkeur.'
Hoogendoorn vertelt dat hij recent betrokken was bij de organisatie van trainingssessies met de Student Union voor de besturen van een tiental studieverenigingen op de UT, waarbij teamlearning centraal stond. 'Het draaide om de vragen: wat voor type ben ik en hoe kan ik daarmee zo goed mogelijk werken in een team.' Zijn advies aan afstudeerders: stel vast wat je wilt na je studie, maak een combinatie van 'belangrijk' en 'leuk' en begin daar op tijd mee. 'Voorkom tijdsdruk waardoor je overhaaste keuzes moet maken voor je eerste baan.'
Victor Croes belt vanuit zijn standplaats Lissabon zijn werkervaringen door. Studeerde TN, kwam in november 2000 bij McKinsey. Liep stage in Australië, 'een naar mijn smaak te wetenschappelijk project'. Net als Chris van Olffen deed hij in het kader van het Japan Prijswinnaars Programma een stage in het land van de rijzende zon. Bij Yokogawa, een traditioneel Japans bedrijf in meetapparatuur. Sinds een maand of drie zit Croes in Portugal waar hij bij een mediabedrijf (televisie, tijdschriften en kranten) adviseert over de te volgen strategie. 'Enige kennis' van media had hij al opgedaan bij eerdere klussen in Nederland en België. Na acht lessen Portugees is hij nu aan de slag in Portugal, als lid van een team dat verder bestaat uit een Braziliaanse associate, een Portugese fellow en een Spaanse projectleider. 'Het is even wennen, maar dat duurt een dag of twee. Je begrijpt elkaar heel snel.' Hij noemt zijn werkomgeving 'heel professioneel' en 'vol afwisseling'. 'De kunst van een mediabedrijf is telkens met iets anders te komen. De covers van de magzines moeten steeds iets nieuws uitstralen. In landen als Portugal, Spanje en Italië wordt de meeste omzet via de kiosken gerealiseerd en nauwelijks via abonnementen. Dat betekent dat je met een verrassende foto of een scherp artikel elke week weer kunt scoren. Of flink verliezen. Dat maakt je analyse ook lastiger.'
Peter Middelhoek (32) werkt van de oud-studenten het langst bij de Nederlandse vestiging in Amsterdam, vanaf januari 1997. Studeerde EL, promoveerde bij Informatica. De diversiteit aan (gevolgde) studierichtingen bij McKinsey noemt hij extreem. 'Dat leidt tot vrij zeldzame combi's, gebaseerd op de mensen die we kunnen aantrekken. Kennis is een heel belangrijk instrument.'
Ook hij weet als projectleider dat áls je omhoog wilt binnen hetbedrijf, er altijd plek is. 'Dat bepaalt hier ook de sfeer. Het is geen dringen geblazen om de topplaatsen. Je wordt aangenomen op je analytische vaardigheden. Dat kan ook betekenen dat je terechtkomt in disciplines waar je absoluut nog geen verstand van hebt. Tegendraadse plaatsingen zijn dat. Over het algemeen hebben we daar als consultant geen moeite mee.'
Tijdens zijn studie zat Middelhoek - zijn overleden vader was hoogleraar bij Elektrotechniek- in de Agel, het orgaan voor onderwijs en onderzoek. In '90 liep hij stage in Silicon Valley waar hij werkte aan het ontwerp van een nieuwe microprocessor. In '92 studeerde hij af als participant in het Erasmusprogramma bij IMEC in Leuven, vijf jaar later promoveerde hij bij Informatica op ontwerpmethoden voor digitale schakelingen. Bij McKinsey volgde hij naast industry-specifieke trainingen ook een groot aantal algemene trainingen, waaronder een mini-MBA van een maand. 'Ik kwam eigenlijk bij toeval hier terecht. Ik had geen zin in een researchlab, voelde meer voor een omgeving met mensen'. Hij doet nu een intern project, bekijkt de impact van broadband op het bedrijfsleven. Zijn voorkeur gaat uit naar high tech, telecom en energy als werkvelden. 'Het leuke van dit werk is dat je discussieert op boardniveau. Het betekent wel dat je flinke problemen moet kunnen tackelen.'
Intelligent en inspirerend
Imke Lempers, van huis-uit arbeids-en organisatiepsycholoog, is recruiter bij McKinsey. Ze is verantwoordelijk voor de arbeidsmarktcommunicatie en bedenkt middelen om nieuwe consultants te werven. Recruiting is een activiteit waar iedere consultant zich mee bezig houdt. Zo wordt het Twente School Team bijvoorbeeld zeer nauw betrokken bij 'arbeidsmarkt' en 'events' en is ook betrokken bij de wervingsactiviteiten op de eigen universiteit.
Lempers herinnert zich hoe ze bij de sollicatie aankeek tegen haar toekomstige werkgever. 'Ik was formeel gekleed, maar dat was totaal overdressed. Informeel was beter geweest.' Ze roemt haar bedrijf vanwege de intelligente en inspirerende mensen die er rondlopen.
Selectiecriteria? 'Probleemoplossend vermogen ('dus analytisch sterk'), teamgeest en sociale vaardigheden, leiderschap en daadkracht. Naast studieresultaten zijn nevenactiviteiten erg belangrijk.' Leiderschap? Lempers: 'Ja, in algemene zin. Onder leadership verstaan we de mate waarin kandidaten in staat zijn kansen te zien en de durf om initiatieven en risico's te nemen.' Imke vertelt dat ieder project wordt afgerond met een performance review. Ze is er wat terughoudend over, maar ze bevestigt dat het personeneelsbeleid van McKinsey voorziet in een bepaalde vorm beloningsdifferentiatie. En het salaris? Imke: 'Markconform, meer wil ik er niet over kwijt'. Een belrondje langs enkele consultancybureaus maakt duidelijk dat een fellow begint met een kleine vijfduizend bruto per maand, zestig mille per jaar, exclusief een eventuele bonus. Bij goed presteren kan na tweetot drie jaar de al ton gepasseerd worden. En ook daarna kan het hard gaan. Een verdubbeling van dat bedrag, een jaar of vijf, zes na de start, is geen uitzondering.
Lempers: 'Het verloop bij McKinsey Nederland ligt tussen de twaalf en vijftien procent, een paar procent onder het gemiddelde wereldwijd. De mensen die weggaan kiezen hier doorgaans zelf voor. Dat is heel gezond. We moedigen de consultants aan om zich heen te kijken. En mochten ze elders iets leukers, beters of spannenders vinden, dan raden we ze aan dat te doen. Op die manier weet je zeker dat de mensen die bij je blijven ook daadwerkelijk gemotiveerd zijn en niet heimelijk andere wensen koesteren. We willen niet in de weg staan van de ontwikkeling van onze mensen.'
Beschaafd en informeel
McKinsey & Company is een internationaal managementadviesbureau met 82 kantoren in 43 landen, waaronder een vestiging in Amsterdam met een kleine 150 consultants. Het bureau legt zich toe op het adviseren van topmanagement van toonaangevende bedrijven in sectoren als transport, telecom, financiële dienstverlening en consumentengoederen. Daarnaast adviseert ze ook non-profitinstellingen. De meeste opdrachten zijn strategisch van aard: fusies en overnames, het ontwerpen van een nieuwe marktaanpak of groeistrategie. Projecten duren doorgaans twee tot vier maanden. Per project wordt een engagementteam samengesteld, dat bestaat uit een projectleider (verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken), een of meer associates (seniors met enkele jaren werkervaring) en een fellow (een jonge academicus zonder werkervaring). De eindverantwoordelijkheid voor het project ligt bij een van de firmanten. De consultants werken aan één project tegelijk: een groot deel van het werk vindt plaats bij de cliënt. Na een jaar of twee staat er een MBA-opleiding op het programma, aangeboden door het bedrijf. Iedere fellow heeft een persoonlijke coach, op wie hij of zij kan terugvallen. Kennis is een belangrijk instrument van McKinsey. 'Die kennis halen we van over de hele wereld,' vertelt Marieke Slootman, die deze krant uitnodigde een dag bij McKinsey te komen kijken. 'Er is een uitgebreid netwerk van experts en specifieke contactpersonen. Iedereen belt meteen terug, dat werkt ontzettend prettig. Er is een uitgebreide research- en informatieafdeling.
Enthousiast vertelt ze over haar eerste baan na haar studie. Er zijn gelukkig nog andere banen dan research. ongeveer wat ze waard zijn en wat op termijn hun meerwaarde zal zijn. Ze combineren een passie voor techniek met een brede belangstelling, waardoor ze goed om weten te gaan met complexe problemen. Dat bepaalt de marktwaarde en maakt ze zo interessant voor een werkgever die stevige klussen te verdelen heeft. Zelf noemt Marieke zich extreem gemotiveerd, een insecure overachiever. Het is niet snel goed. Slootman zou iedere student erop willen wijzen dat je met een technische achtergrond eenmeer dan uitstekende consultant kunt worden. Met het oog daarop zijn er School Teams opgezet. 'We richten ons als oud-UT-studenten op Twente. Zó helpen we allemaal een beetje mee met recruiting.'
Doordat inhoud centraal staat valt de hiërarchie bijna volledig weg, stelt ze. 'Jouw mening is net zo belangrijk als de die van de anderen.' Collega Arnout Hamster: 'Het team heeft direct vertrouwen in jouw gezond verstand.' Marieke: 'Dat geeft zelfvertrouwen. Seniormedewerkers nemen altijd de tijd voor je. We zijn als teamlid zelfs verplicht te zeggen als we het ergens niet mee eens zijn.' De sfeer in het kantoor in Amsterdam is informeel en vooral beschaafd. Of het nou veteraan Pieter Winsemius is of de allerjongste fellow, men heeft vanaf het begin respect voor elkaar, verzekert Slootman. Winsemius was in het begin van de tachtiger jaren minister van milieu. Wat hij studeerde? Natuurkunde dus.
Thijs Artman
Chris van Olffen
Marieke Slootman
Peter Middelhoek
Arnout Hamster en Marieke Slootman
Maarten Hoogendoorn
Imke Lempers
