En deze modellen toonden wat ze waren: vereenvoudigde weergaven van de werkelijkheid. De echte economie bleek gecompliceerder. Dus terwijl de modellen rijkdom en overvloed beloofden, kende het volk slechts armoede en tekorten. De bureaucraten, ver weg van de werkvloer, begrepen er niets van.
Deze misrekening veroorzaakte de ondergang van het communisme. Wij hier hebben ons erover verkneukeld. Maar om nou te zeggen dat we er wat van hebben geleerd? Het lijkt verdorie wel of wij de failliete boedel hebben overgenomen. We noemden het natuurlijk geen communisme, maar vanaf 1990 kreeg eenzelfde megalomaan denken onze economie in zijn greep.
Bedrijven en organisaties moesten groeien. Fuseren. Dat zou efficiënter zijn. Alleen de grootsten zouden overleven. Zo althans voorspelden de modellen van de organisatie adviesbureaus. Modellen die hun oorsprong vonden in, inderdaad. En dus werden hogescholen samengesmeed tot monsterlijke organisaties waarvan de duurbetaalde bestuurders nooit een klaslokaal zien. Verdween supermarkt Albert Heijn in het abstracte Ahold. En werden de ABN en de Amro Bank het speelterrein van bureaucraten die louter denken in termen als Corporate Image, Bussiness Development en andere holle kreten waar geen Nederlands woord voor bestaat omdat onze taal zich niet leent voor dergelijke nonsens. En als een belegger het waagt hier een kritische opmerking over te maken, wordt hij net als vroeger verketterd als een gevaarlijke kapitalist.
Er is niks mis met groei. Alle kinderen doen het. En gezonde volwassenen ook, zonder toe te nemen in gewicht. Maar de Sowjet Unie had ons mogen leren dat je boeren moet overlaten aan boeren, onderwijzen aan onderwijzers, grootgrutten aan grootgrutters en bankieren aan bankiers. En als ze dat goed doen verdienen ze een bonus. Megalomane bureaucraten horen thuis achter een fantastisch groot bureau. Ver weg van de werkelijkheid. Betaald met monopolygeld.
