Na zijn studie technische natuurkunde met afstudeerrichting biofysica was Sjoerd in eerste instantie niet van plan voor vier jaar het laboratorium in te duiken. `Ik wilde het bedrijfsleven in. Maar bij sollicitaties, zoals bij Philips, merkte ik dat als ik echt verder wilde in de biofysica, een doctorstitel daar grotere kansen zou bieden.' Nu al anderhalf jaar werkt Sjoerd samen met collega's aan het CellTracks-project: het verder ontwikkelen van een snellere methode om tumorcellen in bloed te kunnen detecteren.
Het leven als aio bevalt hem prima. `Ik voel me hier soms in een grote speeltuin. Het doel van mijn onderzoek staat vast, maar verder heb ik ontzettend veel vrijheid. Niemand heeft dit werk ooit eerder gedaan. Natuurlijk is het ook wel eens afzien. Soms ben je dagenlang bezig met het afstellen van kleine spiegeltjes in een laboratorium zonder daglicht. Of iets werkt niet en je hebt geen idee waarom. Dan vraag ik me wel eens af waar ik aan begonnen ben. Maar dat hoort er allemaal bij, aan stoppen heb ik nog nooit gedacht.'
Het stoffige imago dat promoveren vaak heeft, is volgens Sjoerd onterecht. `Mijn vrienden denken dat een aio alleen in een kamertje met een grote stapel boeken zijn dagen slijt. Maar ik ben juist praktisch bezig en heb veel contact met anderen: in het laboratorium, in de vakgroep, op conferenties in het buitenland. Er werken hier veel leeftijdsgenoten. Ook buiten het werk doen we dingen samen, vorige week zijn we nog uit eten geweest.'
Aan het eind van een lange dag in het donker kan de stemming in het lab wel eens wat melig worden. `Laatst hebben we een telefoon van een collega verstopt in de opstelling die hij in elkaar aan het schroeven was. Kon hij het weer helemaal uit elkaar gaan halen.'
Al mag het dan een speeltuin lijken, hard werken is het in ieder geval wel. `Een aio werkt officieel veertig uur in de week, maar als je een probleem diezelfde dag nog wilt oplossen, kan het nog wel eens laat worden. Al is de oplossing die je dacht te zien dan meestal niet bereikt. Het is beter er 's ochtends met een frisse blik nog eens naar te kijken.'
Detectie van tumorcellen
CellTracks is een systeem om door het bloed circulerende tumorcellen te detecteren. Tumorcellen verschillen van gewone cellen door een afwijkend aantal chromosomen in de celkern. De chromosomen worden gelabeld door fluorescente stoffen aan het bloedmonster toe te voegen. Beschijnen van het bloed met gekleurd laserlicht laat de gelabelde chromosomen fluoresceren. Omdat verschillende fluorescente stoffen nodig zijn om alle 24 menselijke chromosomen te kunnen labelen, zijn ook verschillende kleuren laserlicht nodig. Met spiegeltjes en lenzen worden de verschillende lasersignalen gebundeld tot één plaatje. De uitdaging van het project is om op een snelle en nauwkeurige manier in dit plaatje de chromosomen te vinden en te tellen. Pas na een betrouwbare telling kan een cel als tumorcel geïdentificeerd worden. Circulerende tumorcellen in bloed zijn een maat voor de effectiviteit van een behandeling: bij goede behandeling nemen deze in aantal af. Met het eindresultaat van het project kan binnen enkele minuten de therapievoortgang van een kankerpatiënt worden bepaald.
 |
| Sjoerd Ligthart (Foto: Gijs van Ouwerkerk) |
