Thermoplasten: goud voor de luchtvaart

| Redactie

Met thermoplastische composieten heb je goud in handen, ze vormen de toekomst voor de luchtvaartindustrie. Dat benadrukten de topmannen van Boeing, Koninklijke Ten Cate, Stork Fokker en de UT afgelopen vrijdag bij de presentatie van het Thermoplastic Composites Research Centre (TPRC) dat op de UT wordt gevestigd. De vier partners bekrachtigden in de Grolsch Veste, voorafgaand aan de Innovatielezing, met hun handtekening de samenwerking in dit open innovatiecentrum.

Binnen het onderzoekscentrum zal preconcurrentieel onderzoek worden gedaan naar de technologie van thermoplastische composieten. Deze materialen met vezelversterkte kunststoffen kunnen sneller geproduceerd worden dan bestaande materialen en zijn ook nog eens duurzamer. Voor de luchtvaartindustrie hebben ze bovendien tot voordeel dat ze lichter zijn en dus kunnen zorgen voor een aanzienlijke brandstofbesparing. Dat scheelt niet alleen in de kosten maar ook in de belasting van het milieu. Vanuit de UT is hoogleraar productietechniek Remko Akkerman van de faculteit CTW trekker van het researchcentrum, dat leidend moet worden in het onderzoek naar thermoplasten. Nergens anders ter wereld bestaat op dit moment zo'n centrum.

Het TPRC streeft naar een budget van tien miljoen euro voor de komende vijf jaar. De vier partners, waarvan de UT er dus een is, betalen een ton per jaar. Het is de bedoeling dat het aantal deelnemende partijen de komende jaren fors groeit. De eerste geïnteresseerde bedrijven -hun namen worden nog niet vrijgegeven- hebben zich inmiddels gemeld. De rest van het budget moet bijeen worden gebracht met contractonderzoek en subsidies. Akkerman verwacht dat binnenkort de eerste subsidieaanvragen zullen worden gehonoreerd.

Het onderzoekscentrum krijgt een onderkomen in De Etalage (de verbouwde Langezijds) en zal totdat die nieuwbouw klaar is tijdelijk elders worden gehuisvest op of in de buurt van de campus. In 2014 is het de bedoeling dat het TPRC vijftien tot twintig fte aan personeel heeft, waarvan ongeveer de helft met een aio-aanstelling.

Op dit moment lopen er binnen het al op kleine schaal gestarte researchcentrum twee aanloopprojecten. Er wordt een aantal nieuwe materialen getest van Ten Cate en er wordt onderzoek gedaan naar de verbindingstechnieken van thermoplasten. Akkerman over dat laatste project: `In vliegtuigen wordt nu veel gewerkt met klinknagels. Bij composieten zou dat betekenen dat je de vezels kapot moet maken op een plaats die ook nog eens extra belast wordt. We weten dat je thermoplastische composieten kunt lassen. We onderzoeken nu op welke verschillende manieren.'

Loek de Vries, bestuursvoorzitter van Koninklijke Ten Cate in Almelo, zei vrijdag op korte termijn een belangrijke toename in de vraag naar thermoplastische composietmaterialen te verwachten. Akkerman noemt het gebruik van thermoplasten in de luchtvaartindustrie onvermijdelijk. `Transport is de basis onder onze samenleving en aangezien de brandstoffen duurder worden, moet het vliegen lichter en zuiniger worden. We hebben het over enorme getallen aan vliegbewegingen, dus je moet snel kunnen produceren. Dan kom je altijd op thermoplastische composieten uit. Een andere mogelijkheid zie ik niet.'

Nu nog kost het vaak uren om materialen voor de vliegtuigbouw te produceren. Volgens hoogleraar productietechniek Akkerman kan dat met thermoplasten in enkele minuten. In de vleugel van de Airbus A380 worden al thermoplastische composieten gebruikt, maar nog niet in dragende structuren. De Boeing 787, die deze maand zijn maiden flight maakt, heeft een romp van composiet materiaal, maar die is nog niet thermoplastisch. Akkerman durft niet te voorspellen wanneer het eerste toestel vliegt met de dragende structuur van thermoplastisch composiet. `We weten dat dat mogelijk is. Hoe snel? Dat zou nattevingerwerk zijn. De ontwikkeltijd van een vliegtuig is enorm lang. Er gaat makkelijk tien jaar overheen van een eerste concept tot een product.'

De vier topmannen (van links af Jan Narlinge van Boeing, Jan de Jong van Stork Fokker, Loek de Vries van Ten Cate en Anne Flierman) benadrukten stuk voor stuk het grote belang van het centrum voor de luchtvaartindustrie. Foto: Arjan Reef
De vier topmannen (van links af Jan Narlinge van Boeing, Jan de Jong van Stork Fokker, Loek de Vries van Ten Cate en Anne Flierman) benadrukten stuk voor stuk het grote belang van het centrum voor de luchtvaartindustrie. Foto: Arjan Reef

Stay tuned

Sign up for our weekly newsletter.