Huib de Jong ziet fantastische mogelijkheden, maar:

'Fusie? Is niet nodig, we houden ons eigen profiel'

'Samenwerking met Saxion biedt veel mogelijkheden, het zou goed zijn als we daar gebruik van maken. Er zit binnen het hoger onderwijs een soort revolutie aan te komen. De veranderingen zullen snel gaan. We hebben beide onze specialisaties; op basis van dat aanbod gaan studenten steeds meer hun eigen studiepakket samenstellen. Vanwege de strikte scheiding tussen de bachelors- en mastersfase zijn er voor hen tientallen combinaties, leerwegen en doorstroommogelijkheden denkbaar. Een fusie? Nee, is niet nodig. De inzet van de gesprekken is dat beide typen onderwijs zich juist ieder voor zich gaan profileren naar de buitenwacht. In een hecht samenwerkingsverband kan dat beter dan in een fusie, want daar loop je in vast.'

Duidelijkheid voor de aspirant-student en zijn toekomstige werkgever, daar gaat het volgens Huib de Jong om, die in het college van bestuur de portefeuille onderwijs beheert. Hij bevestigt de goede en open sfeer van de gesprekken tussen Saxion Hogescholen en de UT. 'Wat we als college zeer waarderen is het feit dat we niet primair praten vanuit angst om onszelf te verliezen in een groter geheel, maar vanuit de beschikbare onderwijsinhoud en het belang van de student. We maken onze keuzes op basis van de opties die beschikbaar zijn. Wat de UT betreft zal het niet gaan om radicale veranderingen. Die zijn er binnen deze universiteit al genoeg geweest.'

Cor Boom (de voorzitter van Saxion, red.) wilde nog niet bevestigen dat er binnenkort een intentieverklaring komt. Kan er van UT-zijde wat meer duidelijkheid komen?

De Jong: 'Er komt wat ons betreft een voorstel, waarom niet. Het gaat goed, er liggen diverse aanbevelingen vanuit een speciale werkgroep. De intentie is duidelijk, we willen samen aan de slag. De vorm waarin we onze voornemens gieten, is een punt van verder overleg.'

Boom ziet de UT als partner geheel zitten, neemt het woord fusie niet direct in de mond, maar lijkt er wel aan te denken. Wat vindt het CvB?

De Jong: 'Een fusie tussen Saxion en UT vinden wij niet nodig. Het gaat erom, zoals gezegd, dat beide instellingen zich profileren en hun kwaliteit laten zien aan de buitenwacht. De kunst is om steeds beterte worden. Daar komt het de komende jaren op aan. De UT is al top, kijk naar onze eerste plaats in de ranking, Saxion raad ik aan haar kwaliteit op te krikken. De samenwerking moet ertoe leiden dat een beginnende student kan kiezen uit een brede scope van opleidingen. Van fundamenteel-wetenschappelijk % zoals de UT-opleidingen elektrotechniek of technische natuurkunde % tot praktisch en beroepsgericht, zoals bij Saxion de opleiding verpleegkunde. Die scope bestaat uit alles wat daartussenin zit. Wat je al ziet gebeuren, en daar gaat het om, is dat docenten binnen beide instellingen zich bezinnen op lesinhoud. Zijn de specifieke kenmerken in orde? Hoe staat het met de wetenschappelijke component, hoe staat het met elementen als tempo, vrijheid, theorievorming, complexiteit van de problemen en academische vorming. Of, wat het hbo betreft, zijn kenmerken als beroepsgerichtheid en praktische toepasbaarheid in orde? Die reflectie is van vitaal belang met het oog op de accreditaties die er aan zitten te komen. Binnen drie jaar wil de UT al haar opleidingen geaccrediteerd hebben. Zonder dat kwaliteitslabel gaat een opleiding het niet redden. '

Huib de Jong is ervan overtuigd dat een samenwerking kan leiden tot een fantastisch potentieel. 'Binnen vijf tot tien jaar is alles radicaal veranderd in het hoger onderwijs. Door de binaire scheiding kan een student hier zijn bachelors doen en zijn masters elders in Nederland, op een andere universiteit, of binnen het hbo. Omgekeerd kan dat ook. Gezien het aantal ex-hbo-studenten dat bij ons instroomt, verwacht ik meer een toestroom van hbo naar wo dan omgekeerd. Dat is voor de UT gunstig, we worden immers voor een belangrijk deel op de aantallen studenten afgerekend. De meerwaarde voor Saxion bestaat eruit dat studenten daar het vooruitzicht hebben dat ze na hun bachelors van vier jaar, kunnen afstuderen op het hoogste niveau, namelijk binnen de universiteit.' En als studenten na hun masters echt de diepte in willen, kunnen ze kiezen voor een topmaster, die zal zijn gekoppeld aan een van de topinstituten van de UT. De Jong wijst in dit verband op, wat hij noemt, het voortreffelijke rapport van de interne werkgroep 'Bama', dat in kleine kring is verspreid.

Wat vindt het CvB van het idee van Saxion om over en weer docenten uit te wisselen en hoogleraren in te zetten in de beroepsgerichte opleidingen?

'Ik verbaas me daar een beetje over. Laat ik vooropstellen dat het nieuwe fenomeen lector een belangrijke impuls kan zijn voor het hogerberoepsonderwijs. Prima, maar dan lees ik vervolgens in de advertentie dat zo iemand van hoogleraarsniveau moet zijn. Laat een hoogleraar zich aan zijn wetenschappelijke context houden. Ik weet dat veel hbo-scholen universiteit willen worden, maar in het geval van Saxion is dat, wat de UT betreft, geen optie. Het gaat, zoals gezegd, om de aanscherping en profilering van je eigen karakter. Dat geldtvoor de UT en voor Saxion. Proberen steeds beter te worden in iets waar je al goed in bent. Maar we moeten niet met z'n allen hetzelfde gaan doen, want dan kan je inderdaad beter gaan fuseren. Eerlijk gezegd ben ik niet zo'n voorstander van die Amerikaans aandoende comprehensive universiteiten, waar beide Amsterdamse universiteiten kennelijk voor kiezen. We moeten daarnaast ook af van het idee dat de ene instelling beter is dan de andere. We opereren naast elkaar. Ik zie daar geen hiërarchie in.' De Jong vindt het front-office- en back-office-idee nog niet zo gek. Met je eigen identiteit naar buiten treden, maar tegelijkertijd samenwerken en elkaar faciliteren.

En hoe nu verder?

'We zullen met z'n allen moeten wennen aan nieuwe omstandigheden. Daar moet je de tijd voor nemen en draagvlak voor realiseren. We kunnen het dan wel op topniveau eens zijn, maar op de werkvloer moet het gebeuren. We bekijken welke studies iets voor elkaar kunnen betekenen. Bestuurskunde heeft een pendant bij Saxion, en de nieuwe UT-opleiding psychologie ook, maar toegepaste onderwijskunde bijvoorbeeld niet. Daar moeten we over praten. Het is verstandig, lijkt me, om bescheiden te beginnen met een of meer experimenten en daarmee ervaring op te doen.'

Een interview met Cor Boom van Saxion stond in het UT-Nieuws van vorige week.

Bert Groenman

Huib de Jong