 |
| Heino van Essen (Foto: Guy Ackermans) |
`Sommigen zullen met enige weemoed terugkijken op de tijd dat Frans van Vught als een soort prima donna de scepter zwaaide', aldus van Essen. `Die mensen geven de voorkeur aan zijn dynamische bestuursstijl boven die van de meer ingetogene Flierman. Dat mag zo zijn, maar je kunt deze twee bestuurders echt niet met elkaar vergelijken. Het enige wat je echt fair kunt meten is wat ze hebben neergezet. Het resultaat telt. Welnu, toen ik bijna tien jaar geleden in de raad van toezicht werd benoemd, zat de UT in een volstrekt andere situatie dan nu het geval is. Er was een bestuurscrisis, de decanen en het college van bestuur lagen met elkaar overhoop en Joop Sistermans werd vanuit de raad van toezicht naast Van Vught in het CvB gezet om orde op zaken te stellen. Eigenlijk doe je dat niet, behalve wanneer de situatie daar om vraagt en dat was het geval.'
Hoe staat de UT er nu voor?
`We mogen redelijk trots zijn op wat er de laatste jaren is bereikt. De organisatie is in balans, de relaties met de andere universiteiten zijn heel goed - de samenwerking met bijvoorbeeld Wageningen en Nijmegen is beter dan ooit. Dat geldt ook voor de relaties met de overheid en het bedrijfsleven. Er is geen spanning met de belendende percelen zeg maar. De UT is stevig gepositioneerd, dat is de verdienste van dit college. We moeten daar nu de vruchten van plukken.'
Dat is lastig genoeg. Het dalend marktaandeel ten opzichte van de andere twee technische universiteiten moet u toch zorgen baren? Zij groeien harder.
`Dat klopt, dat tij moeten we keren. De UT heeft hier nog een slag te maken. Het wetenschappelijk onderzoek kan zich op diverse plekken meten met de wereldtop, de kwaliteit van het onderwijs moet omhoog in de metingen. In de werving dient het bijzondere karakter van de UT nog meer benadrukt te worden. Dan heb ik het over activiteiten op het snijvlak van gedrag, techniek, spin-offs, ondernemendheid. Met daarbij een campus die veel potentie heeft. Met daarbij ook een bundeling van onderwijs en onderzoek in nieuwbouwprojecten die hun afronding naderen: er leeft iets. Haar op zichzelf complexe profiel mag de UT best meer etaleren. Er moet een schepje bovenop. Be good and tell it. Technology for life, dat is toch een prachtige boodschap die je met trots kunt uitdragen?'
Van Essen denkt, dat hier met name een taak is weggelegd voor de zogenaamde C-kolom: UT-medewerkers op het gebied van communicatie. `Gemeten naar hun hoeveelheid is hun rendement te laag. Dat stelt Berger ook vast. Daar moet dus stroomlijning in komen. Een betere afstemming tussen de communicatiemensen in de faculteiten en die op centraal niveau kan daar toe bijdragen.'
Wat waren de meest opvallende items van 2009, behalve de nieuwe huisstijl?
`Om met dat laatste te beginnen: we zijn daarover steeds bijgepraat, dus het kostte ons zeker geen uren om daar onze zegen over uit te spreken. Het schrappen van `de ondernemende universiteit': daar waren we snel mee klaar. Het voornaamste argument was: het profiel van de UT is al zó ondernemend dat dat bijvoegsel eigenlijk overbodig is en bij handhaving misschien wel tegen je werkt.'
Ingrijpender noemt hij de impact van het rapport-Berger dat in december vorig jaar verscheen. `De commissie, met daarin autonome interne professionals, is benoemd toen de UT medio vorig jaar zag aankomen, dat er begrotingstekorten zouden ontstaan. Berger komt met een flink aantal doelmatigheidskeuzes. Die onderschrijven we. Je moet wel direct beginnen met stevig ingrijpen. Een jaar wachten of te breed uitsmeren, is te riskant.'
Te spreken is Van Essen ook over de sturende rol die de UT speelt in de 3TU-federatie. Het zogenaamde Zwitserse model dient daarbij als voorbeeld. De technische universiteiten van Zürich en Lausanne werken in Zwitserland samen met vier grote technologische onderzoeksinstituten. In Nederland zouden de krachten ook op die manier gebundeld kunnen worden, resulterend in een 3TU-regieorgaan met daarin ook de Grote Technologische Instituten (GTI's) zoals het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium, het Energieonderzoek Centrum Nederland, het Maritime Research Institute Netherlands en Deltares. Dat de drie TU's die kant op willen, maakten ze begin december bekend. Er wordt gekeken naar een onafhankelijke voorzitter als voorzitter van het bestuursorgaan dat het regie-orgaan van technologisch Nederland handen en voeten gaat geven. `Die ontwikkeling kan je op het conto van Flierman schrijven. In Delft is men wat terughoudend, in Eindhoven zijn er bestuurswisselingen. Twente is de aanjager van die stap vooruit. Het voorbeeld van de ondernemende universiteit Lausanne, waar de bestuurstop van de UT medio 2008 een werkbezoek bracht, dient als inspirerend voorbeeld.'
Toezicht en advies
De raad van toezicht, de naam zegt het al, is een door de minister benoemd orgaan dat toeziet op de daden van het college van bestuur. Van Essen: `We houden ze scherp in de gaten, maar zitten er niet te dicht op. We zijn ook hun werkgever. We tekenen hun declaraties.' De raad vergadert acht tot tien keer per jaar. In die sessies praten de leden eerst met elkaar over lopende zaken, waarna het CvB zijn opwachting maakt. `We hebben voor deze opzet gekozen om eerst in alle objectiviteit met elkaar van gedachten te kunnen wisselen en daarna pas met het college.' Daarnaast dient de RvT het college van bestuur van advies en denkt met ze mee.' We beschikken in de raad over een breed profiel van competenties.' Er zijn twee commissies die als vooruitgeschoven posten binnen de UT hun werk doen: de één op het gebied van financiën, de ander werkzaam in de renumeratie. Deze club scant de strategie van de organisatie.
Van Essen vertelt dat hij na het vertrek van Winnie Sorgdrager de vertrouwenspersoon is geworden voor de universiteitsraad. Verder onderhoudt hij als voorzitter nauwe contacten met CvB-voorzitter Anne Flierman. `We bellen regelmatig met elkaar. Als hij dat nodig vindt kan hij me altijd bellen.'
Behalve Van Essen als voorzitter hebben in de raad zitting E. de Boer, E. den Brabander, W. van Velzen en J. Stoker.
