Ja, hij is in gesprek met de UT, over een adviseursrol bij het acquireren van nieuwe bedrijvigheid op het Twentse kennispark in wording. Het matchen van bedrijven en locaties is zijn dagelijks werk, in heel Europa. 'Maar zo'n klus voor je eigen moeder-universiteit zou wel extra mooi zijn,' bekent Siemons.
Tweeëntwintig jaar geleden begon hij in Twente aan de - toen nog - vijfjarige bestuurskundestudie. Met zichtbaar genoegen kijkt Siemons in de Utrechtse kantoortoren van Ernst & Young terug op zijn studententijd in Enschede. 'En de opleiding bestuurskunde is me ook erg goed bevallen. Van de interdisciplinaire opzet heb ik heel veel profijt gehad: ik kon er zo de praktijk mee in. Kijk maar naar alle adviseurs die hier nu rondlopen: die zijn allemaal interdisciplinair bezig, want elke oplossing die we voor een klant moeten bedenken, raakt verschillende disciplines.'
Baan
Zijn afstudeeropdracht op een van de Haagse ministeries leverde Siemons in '87 meteen een baan op. Een jaar lang trok hij als intern adviseur en sparring partner het land door met de directeur-generaal van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Maar toen hij een scholarship van het Japanse onderwijsministerie won en in Tokyo aan een promotieonderzoek kon gaan te werken, greep hij die kans.
Siemons diept een exemplaar van zijn proefschrift op, dat hij in december '92 aan de UT verdedigde: 'Kijk, eigenlijk is dat onderzoek nog steeds actueel. Ik vergeleek daarin hoe Nederland en Japan toen omgingen met arbeidsomstandighedenbeleid, ziekteverzuim, de wao, het sociale zekerheidssysteem. Dat was in de tijd dat Nederland bijna een miljoen arbeidsongeschikten telde. Een aantal adviezen is overgenomen, maar niet altijd op de juiste manier uitgevoerd. Inmiddels is het aantal wao'ers alweer ontzettend hoog.'
Heimwee
Na zijn eerste Japanse avontuur en zijn terugkeer naar een adviseursbaan op een Haags ministerie, sloeg de heimwee naar Japan al na een paar maanden toe bij Siemons en zijn vrouw. Een baan bij het Commissariaat Buitenlandse Investeringen (CBIN) van EZ bracht hem snel - en met diplomatenstatus - terug naar Japan, waar hij bedrijven moest zien te interesseren om zich in Nederland te vestigen. En dat lukte: tussen '92 en '95 haalde hij diverse Japanse vestigingen naar Nederland, waaronder eentje van Yakult, een Mitsubishi-vestiging en een aantal distributiecentra. 'Ik was toen nog geen dertig, maar ik kwam met mijn diplomatenstatus overal op topniveau binnen. Geweldig!'
Ook al leidde zijn werk tot lekkere concrete resultaten, Siemons zag zichzelf niet nog jarenlang hetzelfde verhaal vertellen waarom Japanse bedrijven zich toch vooral in Nederland moesten vestigen. 'Daar kwam nog bij dat intussen onze tweeling was geboren. Nadat we een flinke aardbeving hadden meegemaakt, waarbij we met het hele gezin onder tafel moesten kruipen, besloten we om toch maar weer eens in Nederland naar een baan te zoeken.'
Adviesclub
Het moest iets worden in de consultancysfeer, maar dan aan de andere kant van de tafel, bedacht Siemons: het adviseren en begeleiden van klanten bij het maken van net zo'n soort internationale sprong als waartoe hij bedrijven de afgelopen jaren had proberen te verleiden.
'Ernst & Young zag daar wel iets in en zij gaven me de kans om zo'n internationale adviesclub op te zetten. Ik ben in '95 alleen gestart, met een stagiair. Na drie jaar waren we met vijftien man en deden we opdrachten voor grote jongens als Shell en Intel.'
Maar behalve adviesopdrachten over het verplaatsen van bedrijven, haalden Siemons en zijn collega's ook steeds meer onderzoeksopdrachten van Nederlandse ministeries binnen, over onderwerpen als de internationale concurrentiekracht van Nederland, arbeidsmarktproblematiek en subsidiebeleid. Siemons: 'Dat schakelen tussen het bedrijfsleven en de overheid, dat heb ik altijd een fantastisch spel gevonden.'
In 1999 werd Siemons 'partner' bij Ernst & Young en directeur van de BV die hij zelf onder de E&Y-vlag opbouwde. Daarnaast zette hij voor Ernst & Young een adviespoot op, die gespecialiseerd is in internationale vastgoedadviezen. 'Volledig onafhankelijk, los van makelaars of vastgoedbazen, adviseren wij hoe grote en middelgrote bedrijven het maximale uit hun investeringen èn desinvesteringen kunnen halen als ze gaan verhuizen of uitbreiden.'
De 100 belangrijkste criteria die bedrijven hanteren bij het kiezen van een vestigingslocatie in Europa kennen Siemons en zijn mensen op hun duimpje. Vraagt bijvoorbeeld een Zwitsers bedrijf om een shortlist van de acht beste vestigingsregio's in Europa, specifiek voor dit bedrijf, krijgt het keurig een advies op maat. Siemons: 'Wij weten precies wat er in welke regio te koop is, hoe het met desubsidies zit, met de arbeidsmarkt, met de fiscale aspecten, en noem al die honderd vestigingsfactoren maar op. Dat hebben we helemaal onder de knie. Maar omgekeerd weten we ook welke bedrijven op het punt staan een move te maken.'
Objectiviteit
Al met al kennis die goud waard is voor een regio als Twente die op het punt staat serieus werk te maken van een kennispark, zo lijkt het. Maar Siemons' portefeuille met zoekende bedrijven gaat niet automatisch open voor de UT, die graag innovatieve bedrijven naar de campus en het aanpalende business & science park wil lokken. Objectiviteit staat nu eenmaal voorop in Siemons' adviezen aan bedrijven, op zoek naar een locatie: hun criteria en belangen zijn heilig, de beste match is de beste match, of dat nu Twente is of niet.
Maar wat Siemons voor de UT zou doen als ze een klant van hem was, is ervoor zorgen dat de acquisitie van nieuwe bedrijvigheid op en rond de campus goed georganiseerd wordt, op basis van inzichten in de markt, de concurrentie en het openen van deuren bij de juiste spelers. 'De UT moet daar de lead in nemen, samenwerkend met de nationale overheid, de gemeente, de provincie en de ontwikkelingsmaatschappij in Overijssel. Het belangrijkste is daarbij dat je je eerst verdiept in de vraagkant, in de wensen en vestigingsfactoren die in de keuze van bedrijven een rol spelen. Uit onderzoek naar de ontwikkeling van kennisparken blijkt heel vaak dat de ontwikkelaars wel uitgebreid beschrijven wat ze zelf allemaal hebben, maar zich niet verdiepen in de vraag wat potentiële investeerders nu precies zoeken.
Is er eenmaal goed nagedacht over de mogelijke matches tussen UT-technologie en geïnteresseerde bedrijven, dan kun je het acquisitiepad op, aldus Siemons. 'Daar is helemaal geen groot apparaat voor nodig. Benoem één trekker, een fulltime functionaris, die hoogleraren en andere onderzoekers weet te mobiliseren als ambassadeurs van het Twentse Kennispark, die rechtstreeks onder het topmanagement valt en die niets anders doet dan de acquisitie, face to face gesprekken organiseert tussen UT'ers en bedrijven. Ons netwerk kan daar wel bij helpen, maar het inhoudelijke verhaal over wat de UT te bieden heeft moet de UT zelf doen.'
Mobiliseren
In Delft loopt inmiddels de acquisitie voor het 70 hectare grote kennispark Technopolis volop. Met dank aan Ernst & Young.
Dus Twente moet opschieten, als ze nog wat wil?
Siemoms: 'Het is nu wel de tijd om daar iets aan te doen en ik zie ook wel dat de UT met goede proposities kan komen. Voor bepaalde technologieën moet je nu eenmaal in Twente zijn en niet in Delft. Dat heb ik ook gemerkt toen ik in Japan zat: daar kennen ze Mesa+, daar kennen ze individuele UT-hoogleraren. Dat soortmensen moet je mobiliseren, als je wat wilt binnenhalen. En vergeet de alumni niet. Hoeveel UT-afgestudeerden zitten er nu in de top van het bedrijfsleven? Heel veel. Benader die eens met de vraag of ze iets bij kunnen dragen aan de ontwikkeling van het kennispark. Als ze dat kunnen, zullen ze dat graag doen. Als UT kun je dat veel meer uitbuiten.'
Zelf heeft Siemons zijn contact met de UT, ook toen hij in Japan zat, altijd gekoesterd. Eerst via zijn oude bestuurskundehoogleraren en later als lid van de adviesraad van de faculteit BBT. 'De basis voor mijn loopbaan ligt daar, mijn leermeesters zitten er; daar hou je een warm hart voor.'
Menno van Duuren
Jan Siemons:...warm hart voor de UT...