De verrassing was compleet. Want zonder dat hij het wist was het afstudeerverslag van WB-student Toon Hardeman door zijn hoogleraar genomineerd voor de scriptieprijs van het Centraal Instituut voor Industrieontwikkeling (Civi). Een KHMW-jury kent op verzoek van het Civi jaarlijks - naast een aantal aanmoedigingsprijzen - drie grote prijzen toe aan universitaire afstudeerders die kunnen bogen op uitzonderlijke studieresultaten.
'Tja, voor mijn afstudeerverslag had ik een 9,' bekent Hardeman schoorvoetend. 'Dat krijgt niet iedereen. Maar uitzonderlijk is het nou ook weer niet binnen onze opleiding. De meeste moeite had ik nog met mijn Engels. De talen zijn bij mij nu eenmaal wat minder ontwikkeld. Maar met de nodige begeleiding hebben ze me daar doorheen gesleept. Uiteindelijk bleek het ook voor de jury geen barrière te zijn.'
Zijn bekroonde onderzoek deed Hardeman binnen de vakgroep werktuigbouwkundige automatisering. Naar gerobotiseerd laser-lassen om precies te zijn. De lasrobot van de vakgroep werd zijn beste vriend. Negen maanden lang verdiepte Hardeman zich in de bewegingen, de snelheid en nauwkeurigheid van de robotarm. Met als doel om informatie in een model te stoppen, waardoor te voorspellen valt of de robot een bepaald product aankan. De bestaande software kan geen dynamische berekeningen uitvoeren, terwijl dat wel nodig is. Hardeman: 'In het dynamisch model zit een groot aantal onbekende parameters. Mijn afstudeeropdracht was het achterhalen van die parameters met behulp van niet-lineaire identificatietechnieken. Op dat gebied heb ik een aantal nieuwe dingen gevonden. En ik heb een nieuwe massaformulering afgeleid die het rekenen handiger en sneller maakt.'
Dat zijn onderzoeksresultaten 12.000 euro waard waren, daar stond Hardeman geen moment bij stil. Na een korte vakantie en een cursus Engels meldde hij zich een maand later weer aan de poort van de UT. 'Ja, toch weer de wetenschap in. Ik had wel een stageopdracht gedaan in het bedrijfsleven, om te kijken of het daar toevallig toch leuker was. Nou, ik vond van niet. Toen tijdens mijn afstuderen duidelijk werd dat hier een leuke promotieplaats vrij zoukomen was de keus gauw gemaakt.'
Zijn promotieonderzoek is een rechtstreeks vervolg op zijn afstudeerwerk. 'Wat ik gemaakt had werkt wel, maar het kan altijd beter,' zegt Hardeman nuchter. De komende jaren wil hij zijn robotvriend een nieuw trucje leren. 'Zo'n robot wordt veel gebruikt in de auto-industrie. Lassen langs een rechte lijn, dat gaat goed; maar langs gebogen lijnen, van een autodak bijvoorbeeld, dat kan-ie niet. Ik wil iets maken waardoor de laserrobot zichzelf corrigeert als er iets fout dreigt te gaan in de beweging die hij moet maken. Daarvoor is een dynamisch model nodig die hem een paar milliseconden van tevoren waarschuwt, zodat hij zelf bij kan sturen.'
De prijsuitreiking vindt plaats op donderdag 27 november in Haarlem. 'Dat gaat vrij officieel heb ik begrepen, met toespraken en een praatje van een bekende Nederlander. Ik moet er voor die tijd ook al een keer naartoe om nog wat te vertellen over m'n onderzoek. Een van de drie prijswinnaars moet bij de uitreiking namelijk ook nog een praatje houden en de organisatie moet nog uitzoeken wie dat gaat doen. Ik zie wel.'
Wat hij met het prijzengeld gaat doen weet Hardeman nog niet. 'Ik heb absoluut nog geen concrete plannen. Mijn collega's wel: de een vindt dat ik op vakantie moet en de ander dat ik een nieuwe auto moet kopen. Maar ik heb pas een auto gekocht en die vind ik best stoer. Hij roest wel ja, maar dat kan ik er best zelf afpoetsen.'
Menno van Duuren
Toon Hardeman
