Ooit op vakantie in Frankrijk geweest? Heerlijk hè, dat de lokale bevolking totaal niet in je is geïnteresseerd. Je kunt je -tenzij je de buren tegenkomt- totaal anoniem door dat land begeven en dat verklaart misschien wel de populariteit van Frankrijk als vakantieland. Misschien is die tijdelijke anonimiteit -niemand kent je immers, je bent degene als wie je je voordoet- wel een belangrijke reden om ieder jaar weer vakantie-ontberingen te ondergaan. Op wat je uitvreet zal je de rest van je leven in ieder geval niet worden aangekeken.
Voor het World Wide Web geldt precies hetzelfde. Je kunt je er redelijk anoniem op begeven en allerlei informatie vergaren. Voor mensen die geld willen verdienen met Internet is dat een ramp, want die kunnen nooit met zekerheid vaststellen naar wie ze de rekening op moeten sturen, maar voor mensen die niet op hun daden willen worden aangekeken is het heerlijk. `Mein Kampf' nog niet in de boekenkast? Geen probleem, zo geregeld en alleen vage sporen blijven achter.
Deze relatieve anonimiteit geldt niet voor alle delen van Internet. Het adres van de verzender van een E-mailbericht wordt bijvoorbeeld altijd meegestuurd met dat bericht. Aan de hand van dit E-mailadres is het mogelijk de ware identiteit van de verzender te achterhalen. Dit kan soms heel eenvoudig door de homepage van de betreffende Internet-gebruiker op te sporen, maar -dreigen met- het ondernemen van juridische stappen tegen een Internet-provider wil ook nog wel eens helpen.
Er bestaat echter wel een manier om anoniem E-mail te versturen, namelijk via een zogenaamde anonieme remailer. Dit is vergelijkbaar met het plaatsen van een brief onder nummer. De intermediaire organisatie kent wel de identiteit van de verzender, maar zal deze niet prijsgeven. Eventuele reacties op de anonieme brief worden naar de oorspronkelijke verzender terugzonden.
In Finland bevond zich sinds enkele jaren zo'n anonieme remailer (anon.penet.fi), maar onlangs is deze opgeheven. De CoS dreigde weer eens met juridische stappen ten einde de identiteit van enkele Internet-gebruikers te achterhalen. De Finse wet beschermt de identiteit van de anonieme verzenders onvoldoende en dat vormde voor de beheerder van de remailer de aanleiding om de dienst op te heffen. Het voor de remailer kenmerkende en noodzakelijke beschermde, anonieme karakter zou volgens hem verdwijnen wanneer de CoS op vage gronden de identiteit van gebruikers zou kunnen opeisen.
Dezelfde beheerder werd in de Engelse pers vervolgens afgeschilderd als een kinderpornobaas, omdat de anonieme verspreiding van kinderporno via Internet grotendeels via zijn remailer zou plaatsvinden. Zoiets voorkom je natuurlijk nooit helemaal. Zo zou het in Nederland bijvoorbeeld goed mogelijk zijn dat op (in beperkte kring bekende) 06-nummers kinderporno wordt aangeboden. De ophef rond de remailer en de recente Belgische kinderporno en -moordzaken vormden vervolgens de aanleiding vooreen discussie over anonimiteit op Internet. Het zou enerzijds onmogelijk moeten worden gemaakt of zelfs verboden moeten worden om het verspreiden van dergelijke informatie te voorkomen. Anderzijds zou anonimiteit een nuttige rol vervullen tijdens communicatie over onschuldige onderwerpen, zonder gevolgen te hebben voor de betrokkenen. Denk bijvoorbeeld eens aan de Anonieme Alcoholisten.
Het aantal zin- en oeverloze Internet-discussies is hiermee wederom toegenomen. Anonimiteit is nu eenmaal tweeledig en daarover is geen discussie mogelijk. Je hoeft immers alleen anoniem te zijn wanneer je iets te verbergen hebt en dit toch kwijt wilt, maar daarvan geen gevolgen in je dagelijks leven wilt ondervinden. Het waardeoordeel over de anonimiteit is dus afhankelijk van het waardeoordeel over datgene wat je te verbergen hebt en dat kan -heel zwart/wit- goed of fout zijn. Het doel heiligt hier dus alleen in bepaalde gevallen de middelen.
