Top-wetenschappers en onderzoek naar belangrijke thema's krijgen meer geld. Vergrijsde vakgebieden krijgen een shot jonge hoogleraren. En wie jonge onderzoekers in vaste dienst neemt, moet mensen van elders voorrang geven boven `eigen kweek'. Op die manier wil minister Ritzen een eind maken aan een reeks automatismen in het universitaire onderzoek.
In zijn Wetenschapsbudget meldt Ritzen dat het voorbij is met de verdelende rechtvaardigheid binnen de universiteiten, want die belemmert de ruimte voor `topkwaliteit' en voor belangrijke nieuwe thema's in het onderzoek. Zo heeft Ritzen na jaren discussies en verkenningen 17 thema's aangewezen die meer aandacht vereisen. Hij wil bijvoorbeeld dat de rechtenfaculteiten veel meer aandacht besteden aan de `grondslagen' van het recht; dat wis- natuur- en scheikundigen landelijk taken gaan verdelen; en dat er een nieuw centrum voor verouderingsonderzoek komt. Een deel van zulke wensen zet Ritzen kracht bij met wat stimuleringsgeld, maar hij wil ook daden zien van de faculteiten. Zoniet, dan merken ze dat op den duur aan hun budget.
Ook het plan voor stimulering van top-onderzoek dat eerder via het HOP uitlekte, is verre van vrijblijvend. De universiteiten (VSNU) en NWO hadden een deal gesloten. De kern daarvan wad dat de eersten 100 miljoen gulden vrijmaken en dat NWO twintig-onderzoekscholen aanwijst die met dat geld toppers kunnen worden. De ene universiteit zou zo wat winnen en de andere wat verliezen, maar bij een aantal van twintig toppers zouden de verschuivingen elkaar wel uitmiddelen, was de gedachte.
Ritzen heeft dit plan tot schrik van de VSNU verder aangescherpt. Hij wil een smallere en hogere top, met hoogstens tien scholen die samen 70 miljoen krijgen; de overige 30 miljoen is voor individuele uitblinkers, ook te selecteren door NWO. Deze aanpak leidt tot forsere geldverschuivingen tussen faculteiten en instellingen. Om ontslagen te voorkomen, heeft Ritzen begin volgende eeuw 45 miljoen gereserveerd voor opvang van overtollig geworden personeel.
Nieuw in het wetenschapsbudget is de aandacht voor human resources management, of het fris en beweeglijk houden van het onderzoekpersoneel. Zoals eerder gemeld gebeurt dat vooral door 10 miljoen per jaar te steken in extra plaatsen voor jonge hoogleraren; de chemie bijt de spits af.
