De forse stijging van het collegegeld en de scherpe norm van de prestatiebeurs is voor havo- en vwo-scholieren geen aanleiding om af te zien van een studie aan een hogeschool of universiteit. Ze stellen wel vaker hun keuze voor een studie uit, maar niet af.
Havo- en vwo-leerlingen laten zich door de steeds strenger wordende regels voor de studiefinanciering en de verhoging van het collegegeld niet weerhouden van een opleiding in het hoger onderwijs. Dat blijkt uit een onderzoek dat twee instituten van de Universiteit van Amsterdam hebben uitgevoerd. Zij hebben ruim tweeduizend scholieren ondervraagd die zich in 1995 en dit jaar niet hebben ingeschreven voor een vervolgopleiding.
Vorig jaar daalde het aantal aanmeldingen aan de universiteiten met 11 procent. De Tweede Kamer verlangde toen een nader onderzoek naar het keuzegedrag van scholieren.
Het uitstel onder vwo'ers is de afgelopen vijf jaar gestegen van bijna 4 procent in 1991 naar 10 procent dit jaar. Bijna 89 procent van de vwo'ers die dit jaar eindexamen hebben gedaan, wil direct doorstromen naar het hoger onderwijs. Van de vwo'ers die niet direct verder willen studeren, zegt het overgrote deel wel op korte termijn alsnog aan een studie te willen beginnen. Nog geen 2 procent zegt helemaal af te zien van een vervolgopleiding.
Van de havo-eindexamenscholieren van 1996 wil 69 procent direct door naar het hbo; vijf jaar eerder was dat slechts 49 procent. Volgens de onderzoekers kan de stijgende belangstelling van havisten voor het hbo worden verklaard uit de actievere werving van hogescholen. De overige havisten denken er over om eerst naar het vwo of het mbo te gaan. Drie procent wil niet verder studeren.
Leerlingen in het mbo worden wel afgeschrikt door de hoge kosten van een vervolgstudie in het hoger onderwijs en de eisen die de prestatiebeurs aan hen stelt. Zij twijfelen vaker aan hun capaciteiten en besluiten eerder, zeker als hun ouders geen hogere opleiding hebben, na hun mbo-diploma te stoppen met studeren.
Minister Ritzen zegt in een reactie op het onderzoek geen aanleiding te zien om de studiefinanciering of het collegegeld aan te passen. Hij had de Tweede Kamer vorig jaar toegezegd daartoe bereid te zijn, als mocht blijken dat scholieren vanwege deze factoren huiverig zijn geworden om verder te studeren.
De UT heeft overigens de afgelopen twee jaar te kampen met een meer dan gemiddelde daling van de instroom. Vorig jaar stonden op 1 december twaalfhonderd eerstejaars ingeschreven. De vraag is of dit jaar de duizend gehaald zal worden. Het College van Bestuur heeft een onderzoek laten uitvoeren om te achterhalen waarom scholieren Twente mijden. De onderzoeksresultaten zijn echter vertrouwelijk omdat het hierbij uit concurrentie-overwegingen om 'strategische' informatie zou gaan.
In juni is het College akkoord gegaan met een vervolg-onderzoek dat wordt uitgevoerd in samenwerking met de Hogeschool Enschede. Hiermee is van UT-wege een ton gemoeid.
