Als het aan het kabinet ligt, zal het onderwerp `loting' de volgende zomervakantie het nieuws niet meer halen. Universiteiten en hogescholen krijgen - eerst als experiment - de vrijheid om zelf studenten te selecteren voor
opleidingen met een beperkt aantal plaatsen.
Net als voorgaande jaren haalde het onderwerp `loten' ook deze zomer het nieuws. Eerst was er het bericht dat Meike Vernooy ondanks haar cijfergemiddelde van 9,6 voor de derde maal op rij is uitgeloot voor de studie geneeskunde.
Daarna haalde Karla Bergervoet, de helft van een eeneiige tweeling, de kolommen. Bergervoet dwong bij de bestuursrechter met succes toelating tot de studie medicijnen toe, nadat zij maar liefst vier keer was uitgeloot. De rechter was gevoelig voor haar argument dat zij psychische problemen had, omdat haar tweelingzus indertijd wel direct werd toegelaten.
In het regeerakkoord neemt Paars II zich voor om de loting te veranderen. Het kabinet wil, in de vorm van een experiment, de selectie van studenten overlaten aan universiteiten en hogescholen.
De VVD is hartstochtelijk tegenstander van loten. De liberalen
vinden dat scholieren met hoge eindexamencijfers direct toegang moeten krijgen tot een fixus-studie. De PvdA wil de loting in stand houden, omdat zij hecht aan de toegankelijkheid van het onderwijs voor iedereen.
Het experiment is dus duidelijk een compromis. Welke draai Hermans er aan wil geven, is nog onbekend. Maar wel staat min of meer vast dat het gemiddelde eindexamencijfer van de potentiële student niet langer de enige maatstaf zal zijn. Aan de hand de toelatingsgesprekken moeten universiteiten en hogescholen ook de motivatie, inzet en geschiktheid peilen van
de aankomende studenten. Die komen afhankelijk van hun `score' hoger op de lijst van kandidaten die met een fixus-studie mogen beginnen.
Met welke uitwerking Hermans ook zal komen, hij zal in elk geval ook zijn hoofd moeten buigen over het wetsvoorstel dat zijn voorganger Ritzen dit voorjaar bij de Tweede Kamer indiende. Diens idee was dat een universiteit of hogeschool tien procent aan `bijzonder geschikte' studenten zonder loting mag toelaten. Deze studenten hoeven dan niet ingeloot te worden om aan de studie te mogen beginnen.
De Tweede Kamer slaagde er niet in om Ritzens voorstel voor de verkiezingen van 6 mei te behandelen. Daardoor ligt het nog altijd op de plank. Het ligt voor de hand dat Hermans het voorstel nu naar eigen inzicht zal aanpassen. 'Laten we niet op de zaken vooruit lopen', zegt het ministerie van onderwijs. 'Op Prinsjesdag weten we waarschijnlijk meer.'
