Servische troepen vallen Kosovo binnen waar de dreiging van een etnische schoonmaak toeneemt. Ir. Kees Wiebering (CTIT) bezocht Kosovo dit jaar al driemaal, als conflictbemiddelaar van Pax Christi: 'De Serviërs passen in Kosovo dezelfde strijdwijze toe als in Bosnië.'
Is de uitbarsting van geweld een verrassing?
'Nee. Het Albanese verzet heeft zich verscherpt en geeft het Kosovaarse Bevrijdingsleger sinds enkele maanden brede steun. Na een periode van acht jaar min of meer geweldloos verzet, zijn sinds een jaar de aanslagen op Servische doelen drastisch toegenomen, zoals de beschieting van politiebureaus.
'De sfeer in Kosovo is al jarenlang heel raar. Albanezen en Serviërs leven haast onafhankelijk van elkaar. Er zijn lagere scholen waar een zware muur doorheen is getrokken. Aan de ene kant organiseren de Albanezen hun eigen onderwijs. Aan de andere kant krijgen de Servische kinderen les.
'In tegenstelling tot de Albanezen ontvangen zij wel financiële steun. Het is een voorbeeld van de apartheid die de Servische minderheid uitoefent. Maar de apartheid komt niet van één kant omdat de Albanezen op hun beurt dit als middel inzetten tot geweldloos verzet.'
Servië gaat voortvarend te werk....
'Ze omsingelen de steden in een U-vorm waardoor de burgers gedwongen worden richting Albanië te vluchten. Dat deden ze ook zo in Bosnië. Van de laatste berichten over concentratiekampen word ik wel heel erg triest.'
Blijft Pax Christi doorgaan met de conflictbemiddeling?
'Zeker, maar alleen als het logistiek mogelijk is, en veilig. We brengen invloedrijke Servische en Albanese vertegenwoordigers van politieke partijen en non-gouvernementele organisaties met elkaar in gesprek. In 1995 zijn we ermee begonnen en de deelnemers willen nog steeds graag doorgaan. Het ministerie van Buitenlandse Zaken was zeer verbaasd over de continuïteit die we bereikt hebben.
'We hebben niet de illusie het grote politieke spel beslissend te kunnen beïnvloeden, maar wel worden we van alle kanten bekeken. Het gaat ons om het wegnemen van vooroordelen die over en weer diep zitten. Want ondanks alles zullen de Serviërs en de Albanezen ooit met elkaar moeten samenleven. De oorlog zal dat proces verder vertragen. Het kan wel tien jaar duren voordat die is verwerkt ... op z'n minst.'
Is het niet eng om weer naar Kosovo te gaan?
'Ik ga niet naar de oorlogsgebieden. Dat wil Pax Christi niet, en thuis kan ik dat ook niet verkopen. Wel ben ik bij demonstraties geweest maar dan neem ik een heleboel voorzorgsmaatregelen. Ik meng me niet in de massa; de vluchtroutes houd ik goed in de gaten; en ik blijf zo mogelijk in de buurt van diplomaten en andere internationale waarnemers.'
